Valle d'Otal (Sobrepuerto)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo tracta sobre a val d'o barranco d'Otal, a on se troba o lugar homonimo, en Sobrepuerto. Ta atros usos d'«Otal» se veiga Otal (desambigación).

Val d'Otal Valle d'Otal
A valle d'Otal en agüerro, envista dende Basarán
Administración
Estau
País	Aragón
Comarca	Sobrarbe
Municipio	Broto

Cabecera	Otal
Capital	{{{capital}}}
Localidaz	{{{localidatz}}}
Chentilicio	{{{chentilicio}}}
Cheolochía
Acceso
Ríos	Barranco d'Otal
Largaria	Bels 12 km
Orientación
Cheolochía
Tipo
Macizo	Pireneus
Mapa

A valle d'Otal ye una valle pirinenca aragonesa situada en as sierras interiors, en o espacio d'interfluvio d'os ríos Galligo y Ara, en a subcomarca historica y tradicional d'o Sobrepuerto. Tiene una largaria aproximada de 12 km y forma d' «L» progresiva, cara ta l'este.

A resigue o barranco d'Otal u río Forcos, afluent de l'Ara, y ye una d'as dos valles que drenan o Sobrepuerto, en estando l'atra la d'o barranco d'Oliván, que baixa ta o Galligo.

Os lugars que se troba en a valle son, en orden de descenso, Otal (1465 msnm), a pardina de Niablas, Basarán (1366 msnm), Escartín (1330 msnm), Bergua (1033 msnm) y a Pardina d'a Isuala pa rematar. Se'n destaca, de beluns d'ellos, a considerable altitut a on que se troban.

Cheografía

A valle d'Otal ye la valle d'o barranco d'Otal, que dimpuesas, en o suyo recorriu, recibe o nombre de río Forcos. A compleguera ye zarrada en norte por as estribacions d'o macizo d'a Erata y o tozal de Pelopín, que forman un enorme circo asolanau a on que ye asolau o lugar d'Otal, antiga cabecera d'a valle.

A valle va zarrando-se a boniquet dica que as garras d'o macizo d'a Manchoya, en l'este, le obligan a fer una curva y virar, de sentiu nort-sud dica ueste-este, mientres pasa por debaixo d'Escartín y Basarán, os dos nuclios concaraus muit por alto d'o río. Dimpuesas, o río Forcos recibe l'augua d'o barranco de la Pera (que drena dende Sant Cocobat, Cortiellas, Ciellas y Sasa de Sobrepuerto) en o parache d'a palanca de Bergua, y se torna a encaixonar dica que amaneix en a valle de l'Ara por o recolón de Boyars. O barranco de la Pera (que no dimana d'a fruita, sino que ye una forma antiga de <PETRA, «piedra»), ye o suyo principal afluent.

O barranco d'Otal ye conoixiu por lo zarrau que ye. Efectivament, a ran d'a on son as enrunas de Niablas, o barranco prencipia a enfundiar-se con succesivas gorgas y foces socavadas en a penya, por paraches de selvas caducifolias espesas y baixants feriosas, y arriba a lo suyo maximo atractivo en o trampo que queda por debaixo de Basarán y Escartín, especialment en os arredols d'o parache que en dicen o Puent d'as Crabas, a on ya se le i comienza a dicir Forcos.

En istos paraches, a prefundidat d'o cauce ye tal que o sol no i dentra si que ratos contaus en o verano, y da lugar a fenomenos microclimaticos, como a inversión altitudinal d'a vechetación, y a conservación d'endemismos botanicos que troban en ixas foces un recuesto contra o frido hivernal.

En os zaguers anyos, s'ha popularizau a practica d'esportes d'aventura en ista parte de Sobrepuerto. O descenso de barrancos en o Forcos atrai cada vegada a mas vesitants, pero tamién bi ha camins ta la practica d'o senderismo y una pista útil ta fer bicicleta de montanya tiene un troz adintro d'a valle, entre Basarán y o cuello de Basarán.

Se veiga tamién

Datos: Q13050364