Tantra

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Tantra.

Tantra (en sanscrito तन्त्र) u tantrismo[1] son as tradicions esotericas de l'hinduismo y lo budismo que se desembolicoron en a India dende meyaus d'o primer milenio antis de nuestra era en adebant. Lo termin tantra, en as tradicions indias, tamién significa cualsequier texto, teoría, sistema, metodo, traste, tecnica u practica sistematico y anplament aplicable. Una caracteristica clau d'istas tradicions ye l'emplego de mantras y, per tanto, se les conoixe comunament como Mantramarga ("o camín d'o mantra") en l'hinduismo u Mantrayana ("vehíclo de mantra") y Guhyamantra ("mantra secreto") en o budismo.[2]

As tradicions tantricas hindús y budistas tamién han influyiu en atras tradicions relichiosas orientals como lo Chainismo, a tradición tibetana Bön, o taoísmo y la tradición chaponesa xintoísta.[3]

Bel modos de culto no vedico, como Puja, se consideran tantricos en a suya concepción y rituals. A construcción de templos hindús tamién s'achusta per un regular a la iconografía d'o tantra.[4] Os textos hindús que describen istos temas se dicen Tantras, Agamas u Samhitas.[5] En o budismo, o tantra ha influyiu en l'arte y l'iconografía d'o budismo tibetano y d'Asia oriental, asinas como en os templos rupestres historicos d'a India y l'arte d'o sudeste asiatico.[6]

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

A parola sanscrita Tantra (तन्त्र) significa literalment "telar, desformar, teixir". Seguntes Padoux, a radiz verbal Tan significa: "extender","fer chirar", "teixir", "amostrar", "exposar" y "componer". Per tanto, per extensión, tamién puede significar "sistema", "doctrina" u "obra".[7]

En o mundo occidental[editar | modificar o codigo]

En o mundo occidental, o tantra s'ha recibiu cada vegada mas dende primerías d'o sieglo XX, encara que sobretot reduciu a los aspectos sexuals, que de garra traza son o foco d'o tantra clasico. En isto chugó un paper important l'ocultista britanico Aleister Crowley, que encara que no conoixeba en profundidat o tantrismo indio, lo identificaba con as suyas practicas sexo-machicas. Hue lo día, o tantra s'ofreix sobretot en Occidente como neotantra, en o cual o conteniu hindú u budista ha pasau a un segundo plano a favor d'optimizar a capacidat de tener un orgasmo y luitar per o buenpasar sexual y espiritual.[8]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
  2. (en) Bisschop, Peter C. (2020). "1. From Mantramārga Back to Atimārga: Atimārga as a Self referential Term". In Goodall at al. (ed.). Śaivism and the Tantric Traditions : Essays in Honour of Alexis G.J.S. Sanderson. Indological Studies, vol. 22. Gonda. ISBN 978-9004432666.
  3. (en) Gray, David B. (5 April 2016). "Tantra and the Tantric Traditions of Hinduism and Buddhism". Oxford Research Encyclopedia of Religion. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199340378. pp. 1–2, 17–19.
  4. (en) Flood, Gavin (2006). The Tantric Body, The Secret Tradition of Hindu Religion. I.B. Taurus. ISBN 978-1-84511-011-6. p. 53,73-75,79,81-3,99,132-3,177.
  5. (en) Lorenzen, David N. "Early Evidence for Tantric Religion". In Harper & Brown (2002).p.25
  6. (en) Berkson, Carmel (1986). The caves at Aurangabad: early Buddhist Tantric art in India. Mapin. ISBN 9780295964621.pp. 11–12
  7. (en) Padoux, André (2017). The Hindu Tantric World An Overview. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0226424095.p. 7.
  8. (en) Hugh Urban: Unleashing the Beast. Aleister Crowley, Tantra, and Sex Magic in Late Victorian England. Esoterica. 5, 2003, pp. 150–160