Talesa d'Aragón
| Talesa d'Aragón | |
|---|---|
| Vizcontesa consort de Biarn | |
| 1131 - 1135 | |
| Atros títols | |
| Sinyora d'Uncastiello y Zaragoza | |
| Naixencia | Sieglo XI |
| Muerte | dimpués de 1136 |
| Conchuche/s | Gastón IV |
.png)
Talesa, conoixita como Talesa d'Aragón, estió una noble aragonesa, naixita en o sieglo XI y muerta dimpués de 1136, que casó con o vizconte Gastón IV de Biarn.
Con o suyo esposo, estioron sinyors d'Uncastiello y Zaragoza.
Antecedents familiars[editar | editar código]
Talesa yera filla de Sancho, conte d'Aibar y Xabierre-Latre, chirmán natural d'o rei Sancho Remíriz d'Aragón y fillo de Remiro I y Sancha d'Aibar.
O suyo papel politico[editar | editar código]
Arredol de 1085, Talesa casó con Gastón de Biarn (o futuro Gastón IV de Biarn), fillo de Céntol V, vizconte de Biarn, y de Beatriz, contesa de Condato de Bigorra. Talesa aportó como dote o vizcondato de Montaner, que pasó asinas a mans d'os contes de Biarn.
Dende 1096 dica 1101 o vizconte Gastón IV partecipó en a Primera Cruzada, y Talesa se'n fació cargo d'os asuntos d'o vizcondato, con aduya d'un Consello, y tamién mientres as estancias d'o suyo esposo en Aragón, a on teneba bellas honors, como a sinyoría d'Uncastiello.
Quan en 1131 morió o suyo esposo, Talesa estió a rechent, por estar o suyo fillo Céntol VI menor d'edat. Quan Céntol morió en 1134 en a batalla de Fraga, o vizcondato pasó a mans d'o fillo d'a suya filla Guiscarda, casata con Pero II, vizconte de Gabarret. Como o fillo, Pero, yera tamién menor, Talesa continó estando a rechent.
En a batalla de Faga morió tamién o rei Alifonso I d'Aragón, y en as descusions por o suyo herencio, Talesa aduyó a García Remíriz de Navarra, contrario d'o candidato Remiro, que quan puyó ta o tron li prenió as sinyorías d'Uncastiello y Zaragoza, encara que dimpués, quan Remón Berenguer IV, conte de Barcelona estió o princeps d'Aragón, iste li concedió bells dreitos sobre a ciudat de Uesca y sobre Bespén, amás de sobre a basilica d'o Pilar de Zaragoza, a on yera apedacato Gastón IV de Biarn.[1] Como parte d'iste alcuerdo, casó a o suyo nieto Pero II de Biarn con Matela de Baus, prima de Remón Berenguer IV, que preneba asinas posicions ta acostar o vizcondato de Biarn ta a esfera d'influencias d'a Corona d'Aragón.
Matrimonio y fillos[editar | editar código]
D'o suyo matrimonio arredol de 1085 con o vizconte Gastón IV de Biarn, Talesa en tenió quatro fillos:
- Guiscarda de Biarn, a suya filla mayor, casata con Pero II, vizconte de Gabarret.
- Una filla de nombre desconoixito (a primera letra d'o suyo nombre ye una N) casó en 1110 con Bernardo Ezi, sinyor d'Labrit.
- Un fillo clamato Céntol, naixito en 1102 y muerto entre 1124 y 1128.
- Un segundo fillo clamato Céntol, naixito arredol de 1128, que estió vizconte de Biarn en 1131-1134 como Céntol VI de Biarn y morió en octubre de 1134 en a batalla de Fraga contra os almorabetz, quan mandaba as tropas biarnesas que plegoron ta Aragón en aduya d'o rei Alifonso I d'Aragón.[2]
Vinclos externos[editar | editar código]
(es) Bearn, Auñamendi Entziklopedia.
Notas y referencias[editar | editar código]
- ↑ (es) Bearn en a Auñamendi Entziklopedia.
- ↑ A naixencia d'iste fillo ye discutida, porque yera naixito 43 anyadas dimpués d'o suyo matrimonio con Gastón IV. As posibilidatz lochicas son: en primer lugar, que o fillo no yera suyo, sino una adopción; u bien que yera naixito antis de 1128, asinas podría estar mandando as tropas biarnesas en a batalla de Fraga en 1134, con mas d'as 6 anyadas que tendría si hese naixito arredol de 1128.