Roca sedimentaria

De Biquipedia
(Reendrezau dende Rocas sedimentarias)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Muestra d'una roca sedimentaria preparata pa a observación cientifica.

As rocas sedimentarias son rocas que se forman por l'acumulación de sedimentos que, sozmesos a procesos fisicos y químicos (diachenesi), se tornan en materials de consistencia mes dura.

Se forman en cuencas sedimentarias, que pueden estar continentals u marinas. Tienen una disposición en capas u estratos, que en luengache popular lis dicen faixas porque vistas en una lenera pareixen faixas paralelas de materials rocosos.

Cubren mes d'o 75 % d'a superficie terrestre, formando una cobertura sedimentaria sobre una base formata por rocas margaticas y, en menor mida, metamorficas. Manimenos, lo suyo volumen total ye chicot cuan se comparan sobretot con as rocas magmaticas.

As rocas sedimentarias se caracterizan por dos rasgos esencials:

  • Presentan una estructura estratificata, con capas producidas por lo caracter progresivo pero tamién discontinuo d'o proceso de sedimentación. Ixas capas se dicen estratos.
  • Contienen a sobén fósils, y a vegatas son formatas por acumulación de fosils.

A mes as rocas sedimentarias gosan estar mes permiables, sobretot as detriticas, lo que favoreixe a circulación y acumulación d'augua sotorrana y atros fluidos como os hidrocarburos.

Pueden clasificar-sen por a suya chenesi en:

  • Rocas detriticas, formatas por acumulación de trozos d'atras rocas que s'han erosionato y han depositato por gravedat. As rocas detriticas se clasifican por la mida d'os trozos de roca, y de mayor a menor son almendrons, piedras d'arena, siltitas y archilitas.
  • Rocas organochenas, formatas con restos de sers vivos. As mes abundants s'han formato a partir de parz duras mineralizatas, manimenos belatras s'han formato a partir de partes organicas y son las rocas organicas como o carbón u o petrolio.
  • Rocas quimicas u rocas de precipitación quimica, formatas por deposito de sustancias que enantes yeran disueltas. Un eixemplo en son as evaporitas u rocas formatas por sals acumulatas por sobresaturación de l'augua d'a mar.