Ir al contenido

Probabilidat

Articlo d'os 1000
De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A probabilidat mide a frecuencia con a que se obtiene os resultatos de un experimento aleatorio, os resultatos se deben conoixer. A teoria d'a probabilidat se usa en diferentes areas como a estatistica, a fisica, a matematicas, a filosofía y a ciencia

A regla de Laplace feito por o francés Pierre-Simon de Laplace en o sieglo XVIII que nos permite calcular por meyo d'una formula a probabilidat d'un succeso asociado a un experimento aleatorio, en o caso de que toz os succesos d'ista experiencia sigan equiprobables. A formula s'expresa asinas:

O metodo de minimos cuadratos se debe a Adrien-Marie Legendre en l'anyo 1805 y s'expresa asi:

a on c y h son constants que penden d'a precisión d'a observación.

En o sieglo XIX, os autores d'a teoría cheneral incluyiban a Laplace, Sylvestre Lacroix (1816), Littrow (1833), Adolphe Quetelet (1853), Richard Dedekind (1860), Helmert (1872), Hermann Laurent (1873), Liagre, Didion, y Karl Pearson. Augustus De Morgan y George Boole millororon a exposición d'a teoría.

En 1930 Andréi Kolmogorov desembolicó a base axiomatica d'a probabilidat emplegando a teoría d'a mida.

A probabilidat constituye un important parametro en a determinación d'as diversas casualidat obtenidas dimpués d'una serie d'eventos asperatos aintro d'un rango estatistico.

A probabilidat d'un evento se denota con a letra p y s'expresa en termins d'una fracción y no en porcentaches, por lo que a valor de p caye entre 0 y 1. D'atra man, a probabilidat de que un evento "no ocurra" equivale a 1 menos a valor de p y se denota con a letra q:

Os tres metodos ta calcular as probabilidaz son a regla de l'adición, a regla d'a multiplicación y a distribución binomial.

Regla de l'adición

[editar | modificar o codigo]

A regla de l'adición u regla d'a suma diz que a probabilidat d'ocurrencia de cualsiquier evento en particular ye igual a la suma d'as probabilidaz individuals, si ye que os eventos son mutuament excluyents, ye decir, que dos no pueden ocurrir a o mismo tiempo.

Regla d'a multiplicación

[editar | modificar o codigo]

A regla d'a multiplicación diz que a probabilidat d'ocurrencia de dos u mas eventos estatisticament independients ye igual a o producto d'as suyas probabilidaz individuals.

Distribución binomial

[editar | modificar o codigo]

A probabilidat d'ocurrencia d'una combinación especifica d'eventos independients y mutuament excluyents se determina con a distribución binomial.

Aplicación

[editar | modificar o codigo]

L'aplicación en o día a día ye l'analís de riesgo y en o comercio d'os mercados de materias primas, usado ta realizar metodos ambientals.

A fiabilidat ye atra aplicacion ta usar a teoría d'a probabilidat en os biens de consumo.

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]