Plana aluvial

De Biquipedia
(Reendrezau dende Plana d'inundación)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
O plan de l'Uviar ye una plana aluvial, que se troba a on que en o Pleistoceno yera la morrena glacial d'a val de Broto.

Una plana aluvial ye a parte orografica que contién un cauz y que puet embadinar-se mientres una eventual riada u creixida d'as auguas.

Bi ha un umbral principal con ruellos de glera u arenas que desparte a plana aluvial con respecto a lo cauz. En a plana aluvial o sedimento principal son lutitas (archilas y limos), que ye o que caye en o periodo en que s'embadina.

Explotación agricola[editar | modificar o codigo]

Estos terrenos son fértils porque bi ha un suelo con grans de diferents midas y una porosidat que dan una alta capacidat de retención d'augua. Como l'augua ye a man se i pueden fer reganos.

Risgos cheolochicos[editar | modificar o codigo]

Por l'alta fertilidat d'os terrenos as planas aluvials son zonas con una población densa. Tradicionalment os nuclios de población s'han feito en zonas con menor risgo d'inundación. Esto ha cambiau muito dende o sieglo XX con a especulación urbanistica d'o suelo y unos usos d'o suelo que ya no son agrarios y tienen unos beneficiarios con un caracter de menor conoiximiento d'os risgos y una menor previsión d'o futuro.

En bel río se puet desvenir que periodicament o cauz siga plen de carga sedimentaria y lo suyo leito siga topograficament mas alto que a plana aluvial. Esto fa que o risgo d'inundación siga mes gran y que por cada pocas anyadas se produga una inundación gran en a plana, dixando-ie parte d'esta carga sedimentaria.

Denominacions[editar | modificar o codigo]

En aragonés a vegadas se diz ribera a estas planas, (pero no siempre que se diz ribera la chent se refiere a la plana aluvial). En l'aragonés d'as comunidaz aragonesas y d'a Ribera Alta d'Ebro se'n deciba tamién bega (d'o basco <ibaiko), presentando-se as dos formas en a toponimia.

Estas palabras son prou antigas pa que se troben como elementos romances en textos latinos d'os sieglos XI y XII:

in valle, in arripera de Ara, subtus Ilibuerri

(1042)

et est illa peza in illa bega de Magalon

(1162)

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]