Palestins

De Biquipedia
Translate icon.svg Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.
Palestins
الفلسطينيون (al-Filastiniyyun)
Ramallah-Family-1905.jpg
Familia palestina de Ramallah en 1905
Población total
10.574.521 (estimata)
Rechions con comunidatz importants
Flag of Jordan.svg Chordania 2.700.000[2]
Flag of Palestine.svg Cischordania 2.345.000[1]
Flag of Palestine.svg Gaza 1.416.000
Flag of Israel.svg Israel 1.318.000
Flag of Chile.svg Chile 450.000-500.000[3][4]
Flag of the United Arab Republic (1958–1971).svg Siria 434.896
Flag of Lebanon.svg Liban 405.425
Flag of Egypt.svg Echipto 70.245
Flag of the United States.svg EUA 67.842[5]
Flag of Honduras.svg Honduras 54.000[6]
Flag of Kuwait.svg Kuwait 50.000
Flag of Brazil.svg Brasil 50.000[7]
Flag of Yemen.svg Yemen 24.000[6]
Flag of Canada.svg Canadá 23.975 (censo 2006)[8]
Flag of Australia.svg Australia 15.000
Flag of Colombia.svg Colombia 12.000[6]
Flag of Guatemala.svg Guatemala 1.400[6]
Idiomas
Bernacular moderno
Arabe palestín
En Israel
Arabe palestín y hebreu
Diaspora
Prencipalment arabe palestín, anglés y castellano, un important numero de palestin viven en Europa.
Relichión
Prencipalment islamica suní, una important minoría cristiana y atras
Pueblos relacionaus
Atros pueblos arabes y semiticos.

Os palestins[9] son os habitants de Palestina antes d'a formación d'o Estato d'Israel. De diferents orichens y grupos etnicos, a mayoría parla arabe y son musulmans, habendo-ie importants y antigas comunidatz cristianas. A identidat colectiva d'os palestins ha amanexito en a luita por l'autodeterminación contra l'Imperio Britanico y contra o Sionismo. Sin estato propio dende 1948 os palestins se troban en tres situacions:

  • Palestins que viven en o estato d'Israel u arabes israelís.
  • Palestins que viven en Cischordania y Faixa de Gaza.
  • Diaspora palestina, formata por refuchiatos, ye important en Chordania, destacando tamién os palestins presents en Liban, Siria, Arabia Saudita y Kuwait.

Historia

En o periodo bizantín Palestina fue intensament cristianizata y a lo primero s'enriquió por o turismo relichioso a los puestos sagratos, (Belén, Cherusalem). Tamién s'establió población forana traitos por enchaquia relichiosa. Os habitants d'a costa mediterrania y os santos lugars no se facioron monofisistas en a mesma mesura que en atras zonas de l'Imperio Romano d'Orient con población d'orichen semita arameu-parlant, talment por que a politica relichiosa de Costantinoble heba traito a prosperidat a la zona. Tamién podió influir a presencia de población d'orichen griego u helenizata. O resultato ye que encara huei a mayor parte d'os cristianos palestins son rumís u melquitas (ordodoxos griegos) y no d'atras brancas d'o cristianismo. As condicions sanitarias d'o periodo bizantín, cristiano yeran peyors que en os tiempos d'os pagans, por eixemplo os banyos publicos se consideraban elementos pagans. A proliferación d'epidemias y as guerras contra os sasanidas provocoron un important descenso demografico.

A conquiesta arabe-musulmana de 637 no suposó a plegata masiva d'arabes, a población continó estando d'alto u baixo a mesma, pero encomenzó un proceso d'islamización acompanyato d'una arabización linguistica que fació que os habitants mayoritarios de Palestina sigan culturalment poco diferents a os habitants d'o Liban, Siria u Chordania.

As Cruzatas trayoron poblacions cristianas occidentals, pero a reacción musulmana forachitó a estas poblacions aloctonas. A luita de musulmans y cristianos foranos contribuyó a fer minoritaria a la población cristiana autoctona. En o periodo mameluco y otomán a islamización progresó.

A prencipios d'o sieglo XIX bi heba arredol de 275.000 palestins arabes. A metat d'o sieglo XIX a población puyó dica plegar ta uns 600.000 en 1914. Os araboparlants d'as ciudatz, muitos d'ellos cristianos, yeran més ubiertos a influencias estrancheras. Muita chent d'o campo empobrita, y a vegatas que no podeban treballar en tierras compratas por os sionistas s'adhibioron a los pobres urbans. En a primera metat d'o sieglo XX a millora d'a economía trayó arabes d'os países vecins, a lo tiempo que muitos palestins cristianos emigroron ta o estranchero. En a primera metat d'o sieglo XX encomenzó o choque con o nacionalismo chodigo rival.

Si ya a prencipios d'o sieglo XX os palestins ya reclamaban l'aturata d'a inmigración chodiga y o reparto de tierras entre a población palestina, a resistencia palestina se fació més gran baixo o mandato britanico (1920-1948). Entre 1936 e 1939 bi habió una revuelta contra Gran Bretanya que esdevinió una guerra contra a población chodiga que ya yera bien establita en Palestina. Quan os britanicos la remataban d'esclafar, ya i heba luitas internas entre os palestins.

A partición de Palestina por as Nacions Unidas en 1947 en un estato arabe y atro de chodigo no fue aceptato por garra parte. Encomenzó una guerra en a que uns 750.000 palestins fuyoron d'o territorio que podió controlar o nuevo estato chodigo, a pocos lis permitioron tornar. Os echipcios asentoron buena parte d'os 200.000 refuchiatos palestins en a Faixa de Gaza, un territorio palestín que s'anexionoron. Unos 200.000 palestins, musulmans y cristianos fuyoron de Galilea enta o Liban y Siria. En o Liban os palestins cristianos y palestins musulmans teneban campos de refuchiatos diferents. Dende o centro de Palestina uns 350.000 fuyoron ta l'actual Cischordania, on ya en viviban 400.000. Quan remató a guerra no quedoron que 150.000 palestins en o estato d'Israel. Os chodigos miroron de no luitar contra os palestins cristianos pa no trobar-se con a hostilidat d'os países occidentals, por ixo encara quedan poblacions de mayoría cristiana en Galilea. Tamién miroron de tener buenas relacions con palestins musulmans de bellas minorías como os drusos.

A Guerra d'os Seis Días en 1967 significó a ocupación de Gaza y Cischordania y muitos palestins de Cischordania fuyoron ta Chordania.

Bibliografía

Referencias