Ir al contenido

Nueit d'os vidres crebaus

De Biquipedia
Una botiga de propiedat chudieva en Magdeburgo o día siguient a la nueit d'os vidres crebaus.

A nueit d'os vidres crebaus (en alemán Kristallnacht) estió un pogrom organizau por as autoridaz nazis d'o Tercer Reich en a nueit d'o 9 a o 10 de noviembre de 1938 contra a población chudieva que i viviba. Se considera como uno d'os trangos que conducioron dreitament enta l'Holocausto.

Mientres dita nueit, miembros d'as Sturmabteilung y d'as Schutzstaffel d'o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei d'Adolf Hitler, con aduya d'atras organizacions nazis, como a Chovenalla Hitleriana, a Sicherheitsdienst u a Gestapo, y tamién d'as propias fuerzas regulars d'a policía, engarcholoron a milers de chudieus por toda Alemanya, destruyindo a mas as suyas propiedaz personals u colectivas: botigas, sinogas, centros de reunión... Tamién facioron una mortalera de cuasi 100 personas, en o que estió una prebatina ta comprobar a capacidat d'a población alemana t'asimilar un posterior ataque mes gran contra os chudieus. Alto u baixo 30.000 chudieus fuoron engarcholaus en os campos de concentración.

A excusa ta istos feitos estioron os disparos que Herschel Grynszpan, un chudieu aleman refuchiau en Francia, fació en París contra Ernst vom Rath, un diplomatico d'a embaixada alemana, qui morió o 9 de noviembre de resultas d'as suyas feridas. As primeras afirmacions d'os dirichents nazis yeran que os ataques yeran una "reacción espontania d'o pueblo alemán dimpués de l'atentau chudieu".

Antiparte, os chudieus fuoron condenaus a pagar una multa colectiva de 3.000 millons de marcos, ta indemnizar a o estau alemán por os danyos que heba padeixiu. Garra chudieu fue indemnizau por os danyos en as suyas propiedaz u en as suyas personas. Internacionalment, a mayor parte d'os países facioron condenas (a Espanya de Francisco Franco, encara en guerra con a Segunda Republica Espanyola, aplaudió istos feitos; a Republica los condenó).[1]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]

Referencias

[editar | modificar o codigo]