Nestor notabilis
| Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Nestor notabilis | |
|---|---|
| Kea sobre una roca | |
| Denominacions populars | |
kea
| |
| Estau de conservación | |
| Clasificación cientifica | |
| Eukaryota | |
| Animalia | |
Filo:
|
Chordata |
| Aves | |
| Psittaciformes | |
| Nestoridae | |
| Nestor | |
| N. notabilis | |
| Descripción | |
Nestor notabilis
Gould, 1856 | |
| Distribución cheografica | |
| En verde distribución d'o kea | |
O kea[1] (pronunciau en anglés /ˈkiːə; en maorí /kɛ.a/; nombre cientifico Nestor notabilis) ye una especie de loro gran d'a familia Nestoridae[2] que se troba en zonas de selvas y rechions alpinas d'a Isla d'o Sud de Nueva Zelanda. Tien una largaria d'alto u baixo 48 cm, ye de color prencipalment verda con narancha brillant baixo as alas y tien un gran, estreito y curvau pico de color griso-marrón. O kea ye l'unico loro alpino d'o mundo. A suya dieta omnivora incluye carnuz, encara que consiste mas que mas en radices, fuellas, chicoz fruitos, nectar y insectos. Actualment no ye guaire normal, pero d'antis mas o kea se cazaba a cambio d'una recompensa que ufriban os pastors, encarranyaus porque atacaba a os suyos animals, mas que mas a las uellas.[3] En 1986 recibió protección total d'alcuerdo a la lei de Protección d'a Fauna Salvache de 1953.[4][5]
O kea anieda en foraus u crepazas entre as radices d'os árbols. Son conoixius por a suya intelichencia y curiosidat, as dos vitals ta a suya supervivencia en un ambient hostil de montanya. O kea puet resolver puzzles lochicos, asinas como empentar y tirar cosas en un orden determinau ta obtener comida y pueden treballar chuntos ta obtener un cierto obchectivo.[6] Han estau grabaus parando y emplegando ainas.[7]
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024 (accesible vía web).
- ↑ (en) "A revised nomenclature and classification for family-group taxa of parrots (Psittaciformes)". Joseph, Leo. Zootaxa, 2012. vol. 3205, pach. 26–40
- ↑ (en) keaconservation.co.nz: Kea Conservation Status. 9 d'octubre de 2011.
- ↑ (en) Lindsey, T., Morris, R. (2000) Field Guide To New Zealand Wildlife. Auckland: Harper Collins. ISBN 1-86950-300-7
- ↑ (en) Nestor notabilis. IUCN Red List of Threatened Species, BirdLife International, 2017. e.T22684831A930487462017. DOI 10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22684831A93048746.en, 12 d'aviento de 2017
- ↑ (en) nhnz.tv, Kea – Mountain Parrot, NHNZ, 1 hour documentary.
- ↑ (en) stuff.co.nz
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]- (en) World Parrot Trust Enciclopedia d'os loros – Perfil d'a especie
- (en) BirdLife Species Factsheet
- (en) Kea en a pachina d'o Departamento de Conservación
- (en) Imáchens y vidios d'o kea, ARKive
- (en) Investigación sobre o kea en a Universidat de Viena
- (en) Kea y a chent, Te Ara - The Encyclopedia of New Zealand
- (en) Kea Conservation Trust
