Mercurio (mitolochía)
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste articlo ye sobre o dios d'a mitolochía romana dito Mercurio. Ta atros usos se veiga Mercurio.
Mercurio | |
---|---|
![]() Estatua realizada por o escultor flamenco Artus Quellinus, facilment identificable por o petaso, a bolsa con cordels, o caduceu, as sandalias con alas, o gallo y a craba (Seu d'o concello d'Amsterdam, actualment en o Palacio Reyal). | |
'
| |
Mitolochía: | Mitolochía romana |
Pai: | Chupiter |
Conchuche: | Evandro y Cupido |
Fillos: | Lares |
Relacionau con: | Hermes , Anubis y Lug |
Animal: | O gallo y a craba. |
Simbolo: | Petaso, a bolsa con cordels, o caduceu y unas sandalias con alas |
Mercurio (en latín Mercurius) yera, en a mitolochía romana, un important dios d'o comercio, fillo de Chupiter y de Maia Maiestas. O suyo nombre ye relacionau con a parola latina merx ("mercadería"). En as suyas formas mas primitivas pareixe haber estau relacionau con a deidat etrusca Turms, pero a mayoría d'as suyas caracteristicas y mitolochía fue amprada d'o dios griego analogo Hermes. O día d'a semana dedicau a Mercurio u Dies Mercurii ye o tercero, y se convertió en mierques en aragonés benasqués, una d'as pocas variants de l'aragonés que conserva as denominacions d'os días d'a semana.
En a interpretatio romana o dios Lug d'o panteón celta fue asimilau a Mercurio, y d'esta traza o Mercurio galo ye en a mes gran part d'os casos simplament Lug. O dios Wōdanaz (Odín u Wodan) d'as mitolochías chermanicas fue asimilau a Mercurio tamién por estar polifacetico, d'astí que o miércols se diga en luengas chermanicas día de Wōdanaz.
Mercurio ha inspirau o nombre de cuantas cosetas en cierto numero de campos cientificos, como a planeta Mercurio, l'elemento mercurio y la planta mercurial. a parola «mercurial» s'usa comunament ta aludir a bella cosa u belún erratico, volatil u inestable, y deriva d'os rapidos vuelos de Mercurio d'un puesto a unatro.
Mercurio en fuents aragonesas
[editar | modificar o codigo]Mercurio ha deixau senyal toponimico en l'Alto Aragón como Marcuello, tamién present como apelliu.
Pocos son os textos medievals aragoneses on se mencione a lo dios Mercurio. Figura en a traducción aragonesa de "Vidas Semblants":
A mención en a traducción aragonesa d'o "Breviarium ab Urbe condita" ye intresant porque ilustra a interpretatio romana aplicada a dioses chermanicos:
Mitolochía romana | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|