Luengas galo-italicas
Luengas galo-italicas | |
---|---|
Atras denominacions: |
' |
Distribución cheografica: |
Italia, San Marino, Suiza, Mónegue y Francia |
Etnia: | |
Clasificación lingüistica | |
Clasificación: | Indo-europeas
|
Protoluenga: | Latín |
Subdivisions: | |
ISO 639-1: | [2] |
ISO 639-2: | [3] |
ISO 639-3: | [4] |
ISO 639-4: | [5] |
ISO 639-5: | roa |
Linguasphere: | ' |
Glottolog: | gall1279 |
Mapa de situación | |
![]() Luengas galo-italicas |
As luengas galo-italicas son a mayoría de luengas d'o norte d'Italia. Fan parti d'iste grupo o piemontés, o lombard, o emiliano-romanyol y o ligur, encara que bi ha dudas sobre a clasificación d'ista zaguera debiu a las suyas caracteristicas especials. O venecián se considera a sobén como una luenga italo-dalmatas; encara, que bellas publicacions la definen como galo-italiana.[1]
As luengas galo-italianas comparten caracteristicas tanto con as luengas galo-romances, con as que mugan a o norueste (incluyindo o francés y occitán) y as luengas italo-dalmatas a o sud (incluyindo l'italián). Eixemplos de caracteristicas comuns con as primeras son a perduga de todas as vocals finals fueras d'a -a; a ocurrencia d'a lenición; o desenvolique d'o grupo /kt/ orichinal a /jt/ (y a sobén dimpués a /tʃ/) y o desenvolique d'a vocal frontal redondiada (por eixemplo o cambeo de /u/ a /y/). D'atra man son eixemplos de caracteristicas comuns a o segundo grupo de luengas a indicación d'os plurals con cambeos vocalicos en cuentas de con una /s/; se troba prou estendillada a metafonía d'a vocals tonicas, quan van seguidas d'una /i/; asinas como o desenvolique en bellas arias d'o fonema /tʃ/ en cuentas de /ts/ como resultau d'a palatalización d'a /k/ orichinal antis de e y i.
Debiu a tot isto, bi ha discusions sobre a corrección d'o propio grupo de luengas galo-italicas. Asinas istas son a vegadas clasificadas aintro d'as luengas galo-romances,[2] encara que atros lingüistas gosan agrupar-las con as italo-dalmatas.[3][4][5][6][7]
Distribución cheografica[editar | modificar o codigo]
Tradicionalment s'han charrau en o Norte d'Italia, sud de Suiza, San Marino y Mónegue. A mayoría d'as luengas galo-italicas han deixau paso a l'italián standard como luenga d'uso cutiano. A gran mayoría de parlants d'istas luengas son bilingües con l'italián. Istas luengas encara son parladas por a diaspora italiana en países con importants comunidatz d'immigrants d'orichen italián. O ligur ye standardizau en Mónegue como idioma munegasco (Munegascu).
Clasificación[editar | modificar o codigo]
- Luengas galo-italicas
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ Por eixemplo Ethnologue
- ↑ Ethnologue, [1]
- ↑ Por eixemplo, Giovan Battista Pellegrini, Tullio De Mauro, Maurizio Dardano, Tullio Telmon (se veiga Enrico Allasino et al. Le lingue del Piemonte, IRES – Istituto di Ricerche Economico Sociali del Piemonte, Torino, 2007, p. 9) y Vincenzo Orioles (se veiga Classificazione dei dialetti parlati in Italia).
- ↑ Walter De Gruyter, Italienisch, Korsisch, Sardisch, 1988, p. 452.
- ↑ Michele Loporcaro, Profilo linguistico dei dialetti italiani, 2013, p. 70.
- ↑ Martin Maiden, Mair Parry, Dialects of Italy, 1997, Introduction p. 3.
- ↑ Anna Laura Lepschy, Giulio Lepschy, The Italian Language Today, 1998, p. 41.