Linache d'os Mur

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Mur ye l'apellido d'un linache d'infanzons aragoneses que, d'alcuerdo con bels autors, serían naturals d'A Fueva (Sobrarbe, provincia de Uesca),[1] a on que les s'ha puesto documentar dende o sieglo XVI en a localidat d'Aluchán y dende o XIV en Muro de Roda.[2] L'apellido se conoix posteriorment en localidaz dispersas tanto en a comarca de Sobrarbe como en belaltras d'Aragón, y etimolochicament s'ha quiesto relacionar con a población fortificada de Muro de Roda[1]Muro Mayor» u simplament «Muro» en cualques textos historicos), enguán despoblada.

Bels autors en citan camals que habrían puesto fundar casas nuevas en Biarche, Aflor, Peralta d'Alcofeya y A Luenga en o Semontano de Balbastro, Benás,[1] Chía y Santa Llestra en Ribagorza, y en puntos tan luent d'a suya presumpta casa matriz de Sobrarbe como dica Chaca[1] y Exeya d'os Caballers.[1]

Manimenos, un proceso d'infanzonía sostenido en a val de Chistau (Sobrarbe, provincia de Uesca), en a localidat de Saraviello en 1652 da treslau que bels personaches naixidos en ixa val y que lievaban o mesmo apellido no teneban conoixencia de garra antipasau d'ellos que, en lievando-lo, no fese naixido si que en a dita val de Chistau, por el que d'estar ciertos os argumentos que i esgrimión os Mur chistavins (se conoix procesos d'infanzonía en éls que os interesaus gosaban mentir ta obtener o títol), a teoría d'as oríchens fovanas podría estar falsa u incompleta.

De tiempo inmemorial y antiquísimo de cuio principio no ha havido ni hay memoria de hombres en contrario hasta ahora, y de presente siempre y continuamente en el lugar de Serbeto situado en el valle de Xistao en lo mas áspero y fragoso de los montes Pirineos, ha existido y existe un Casal o palacio de notorios Infanzones y Hijosdalgos del renombre y apellido de Mur, el cual ha confrontado y confronta con plaza pública, Iglesia parroquial del mismo pueblo y con casa y huerto de un beneficio de que es patrón el posehedor de dicho Casal y todos los demás poseedores, originarios y procedentes del mismo por recta línea masculina.[3]
Proceso d'infanzonía; 1652.

Isto fa pensar que as oríchens de l'apellido sigan anteriors a lo quiesto sieglo XVI cuan que se datan os primers Mur de A Fueva, y enlaza con una altra teoría que postula que l'apellido dimana d'un noble d'o sieglo XIII a qui lo rei Pero III, lo Gran, le habría atorgau o previlechio d'infanzonía.[2] Ista posibilidat se troba documentada en un altro proceso d'infanzonía, en iste caso de 1327,[2] mas de 40 anyos dimpués que morise lo dito rei, y el sinya una persona qui heba nombre Chuan de Mur, con residencia en Muro de Roda,[2] por el que torna a cruzar-se con a val d'A Fueva.

Manimenos, por a disparidat de posibles oríchens, y por o numer de casas que ya se documentan con l'apellido en o sieglo XV (sieglo en o cual as fuents fiables en chenealochía son ya muit escasas), cal no descartar belaltras hipotesis, como as oríchens diverchents de l'apellido (en estando una palabra que gosa tener sentido en romance, podría haber apareixido en diferents puntos cheograficos, con radices toponimicas) u tamién que se remonten a bel momento de l'alta Edat Meya d'o cuál dificilment se'n podrá tener conoiximiento.

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]