Ir al contenido

Laco d'a Sartaina

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Laco d'a Sartaina
Frying Pan Lake

Laco d'a Sartaina
Administración
País Val vulcanica de Waimangu, Isla d'o Norte, Nueva Zelanda
Estau
Provincia
Comarca
Municipio
Cheografía
Tipo Laco
Orichen
Superficie 0,038 km²
Superficie ha
Altaria m
Longaria km
Amplaria 200 km
Fondura 6-20 m
Volumen 0,2 hm³
Hidrografía
Fuent Fuent termal
Desagüe Desagüe ciclico en o barranco Waimangu
Desagües


O laco d'a Sartaina (en anglés Frying Pan Lake, renombrau como Waimangu Cauldron en 1963[1] encara que ye un nombre no guaire emplegau) ye una d'as fuents termals mas grans d'o mundo.[2][3] Ye situau en o cráter Echo en a val vulcanica de Waimangu, Nueva Zelanda y as suyas auguas acidas se mantienen siempre a una temperatura d'alto u baixo 50-60C°.[1]

O cráter Echo se formó a partir d'a erupción d'o mont Tarawera en 1886, que ubrió cuantos cráters a o largo d'una falla de 17 km dende o sudueste d'o mont Tarawera dica l'amanau cráter Southern. Dimpués d'ista erupción, o suelo d'o cráter se plenó parcialment con augua d'a plebia y auguas termals subterranias, encara que no estió dica dimpués d'una gran erupción en o cráter Echo Crater l'1 d'abril de 1917 cuan o cráter remató de plenar-se con auguas termals dica plegar a la suya grandaria actual a metat de l'anyo 1918.[4]

A erupción mas recient d'o cráter Echo estió o 22 de febrero de 1973, estricallando a zona de Trinity Terrace, situada en o canto sudoriental d'o laco d'a Sartaina. Una zona de terrazas de colors de toba ye encara visible en on canto occidental d'o laco. A o norte, o laco ye rodiau por a dita Cathedral Rocks. Ista estructura monolitica de roca ye formada por lava riolitica de a o menos 60.000 anyos d'antigüedat y d'antis mas se deciba Gibraltar Rock (a Roca de Chibraltar) dica que una erupción d'o cráter Echo en 1971 cambeó totalment a suya forma. Una fumarola conoixida como Devil Blowhole situada en a paret norte d'o cráter Echo Crater tamién desapareixió en ixa erupción.[5]

L'augua d'o laco d'a Sartaina fluye, encara que puede pareixer que bulle debiu a o dioxido de carbono y sulfido d'hidrochen que puya enta a superficie, manimenos, a temperatura meyana d'o laco ye de 55C°.[6] O laco y o suyo desagüe, o barranco de Waimangu, tienen un livel de pH meyano de 3.8, encara que belunas d'as fuents termals y chicoz conductos situaus en o fundo d'o laco lo alimentan con augua alcalina con pH entre 8.2 y 8.7. Isto fa que bi haiga cuantos grandients de livels de pH, que definen o tipo d'alga que ye present en cada puesto, l'alga azul-verde Mastigocladus laminosus, u l'alga eukariotica Cyanidium caldarium.[1]

O ciclo natural único d'o sistema hidrotermal que interconecta o laco d'a Sartaina con o laco d'o Cráter d'o Infierno ha estau obchecto d'estudeos dende que s'instaló un sistema de monitoreyo en 1970 en a corrient d'augua que va dende o laco d'a Sartaina dica o laco d'o Cráter d'o Infierno.[7] Os livels de l'augua y de desbordamiento d'os dos lacos siguen un complicau ciclo ritmico que se repite cada 38 días. Cuan o livel de l'augua y temperatura d'o laco d'o Cráter d'o Infierno puya, o livel de l'augua y de desbordamiento d'o laco d'a Sartaina baixa.

O fluxo de salida d'augua d'o laco d'a Sartaina ha decreixiu dende os mas de 122 l/s en 1970 dica os alto u baixo 100 l/s en l'actualidat, encara que con variacions de dica 20 l/s como parti d'un ciclo de 38 días.[4]

O laco d'a Sartaina ye una d'as prencipals atraccions que bi ha en o sendero que trescruza a val de Waimangu y que ye parau ta sillas de ruedas. O puesto a on se trobaba l'antigo guéiser de Waimangu ye situau no muit luent d'o canto nororiental d'o laco.

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. 1,0 1,1 1,2 (en) A Bathymetric Survey of the Waimangu Thermal Lakes. R.F. Keam, New Zealand Oceanographic Institute. NZOI records, vol. 4, num. 7. Noviembre de 1980. OCLC 230922418
  2. (en) Story: Hot springs, mud pools and geysers. Encyclopedia of New Zealand.
  3. (en) "The Algae of Waimangu Cauldron (New Zealand): Distribution in Relation to pH". Thomas D. Brock, M. Louise Brock. Journal of Phycology, vol. 6, num. 4, pach. 371–375. Aviento de 1970. DOI 10.1111/j.1529-8817.1970.tb02410.x, OCLC 5153808750
  4. 4,0 4,1 (en) Waimangu: Geology. GNS Science.
  5. (en) Information panel "Echo Crater" at lookout over Echo Crater
  6. Waimangu Wanderer Guide, April 2014
  7. (en) Information panel "Waimangu Monitoring Station" at the outflow from Frying Pan Lake, GNS Science and Waikato Regional Council