Ir al contenido

L'Almolda

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
L'Almolda
Municipio d'Aragón
Bandera Escudo d'armas
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Monegros
Partiu chudicial Casp
Superficie 131,3 km²
Población
 • Total

548 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

491 m.
Distancia
 • 75 km

enta Zaragoza
Alcalde María Isabel Olona Blasco
Codigo postal 50178
Parroquial
 • Archidiocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Zaragoza
Casp
Purificación de Ntra. Sra.
Coordenadas
L'Almolda ubicada en Aragón
L'Almolda
L'Almolda
L'Almolda en Aragón
Web oficial

L'Almolda (La Almolda en castellano) ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca d'os Monegros.[1]

A suya población ye de 631 habitants (2009) en una superficie de 131,30 km², con una densidat de población de 4,81 hab/km².

Cheografía

[editar | modificar o codigo]

A localidat de L'Almolda ye situata a 491 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, a una distancia de 75 km d'a ciudat de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

Dende a epoca d'os romanos, ha estato o cruce de camins d'a comarca d'os Monegros; yera trescruzata probablement por una calzata romana dende Viliella y Xelsa endrezata a Uesca y Chaca.

Poseye un paisache arido de tonos royencos pero agora se prencipia a adhibir un tono verde por os nuevos reganos de Monegros.

Ye situata cerca d'a sierra d'Alcubierre an o suyo nombre cambeya por lo de sierra de Santa Quiteria por l'ermita d'o sieglo XVII que bi ha en a suya tuca a 587 metros d'altaria, dende an se puede veyer tot o paisache monegrín.

Fauna y Flora

[editar | modificar o codigo]

O clima monegrín ye realment extremo (continental y arido) asinas como as condicions edafolochicas d'a zona (mayoritariament cheso). Isto condiciona a fauna y flora y nomás bellas especies pueden vivir-ie. A causa d'os pocos cambios mientres os zaguers cinco milenios o enclau ye de difícil colonizar ta nuevas especies por o que bi ha una gran cantidat d'especies endemicas.

Luengas y parlas

[editar | modificar o codigo]

Actualment en L'Almolda se charra, como en toda a comarca d'Os Monegros o castellano rechional d'Aragón, con substrato lingüistico provinient de l'aragonés que se i charró en a baixa Edat Meya.

A parla de l'Almolda ye especial porque tien una entonación diferent d'a resta d'a redolada y d'o mesmo tipo que as vals de Sobrarbe, Chiprana y Castellón de Val de Chasa. Entre as palabras que se i han conservato tenemos apajentar, cadilla, cagarruta, carrucha, charrada, cubete, espartera, uebra, güera, mallar, marguin, patacón, pataquiar, perdigana, perreta, rebullo, tartir, tocino, tollo y val.

Demografía

[editar | modificar o codigo]
Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 1.216 1.966 1.640 1.430 1.299 1.078 1.124

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
1.243 1.232 1.181 1.047 1.040 966 853 763 765

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - 717 - 712 701 691 690 674

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
653 653 653 638 632 643 631 619 615

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
611 608 602 593 581 562 567 553 554

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
555 549 - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers

[editar | modificar o codigo]
Eleccions municipals
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
Partido Aragonés 3
Partido de los Socialistas de Aragón 2
Partido Popular 1
Independient 1
Total 7
Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Valentín Olona Calvete UCD
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003 Alejandro Samper Oliván
20032007 Ángeles Luisa Labarta Taules
20072011 Ángeles Luisa Labarta Taules
20112015 María Isabel Olona Blasco Partido Aragonés
20152019 Manuel Lamenca Zaballos PSOE
20192023
20232027 Montserrat Ordovás Calvera [2] PSOE

En a villa podemos trobar un castiello arabe situato en un tozal en o cobalto calendato l'anyo 1195, ye fácil que existise como talaya dende an os musulmans acucutaban a redolada. Tamién bi ha atros edificios importants, dende casas d'infanzons, beluna que data de l'anyo 1580. Posiblement a casa mas antiga ye El Prior, con arcos que forman un polito conchunto arquitectonico, a casa d'os Andréu d'o sieglo XVII, a Casa Condado Aranda-Híjar, y atras casas-palacio.

Podemos trobar cuantas codigo postaliellas entre las que destacan:

  • Capiella de "El Pilar"
  • Capiella de "San Antonio" d'o sieglo XVII.
  • Capiella de "San Juan" d'o sieglo XX.

As ilesias mas importants son:

Tamién ye important de mencionar una basa d'orichen romano, Lo Pozo de la Val.

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]