Jan Matejko

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Jan Matejko
Autorretrato (1892), Museu Nacional de Varsovia
Autorretrato (1892), Museu Nacional de Varsovia
Información personal
Calendata de naixencia 28 de chunio de 1838
Puesto de naixencia Cracovia (Ciudat libre de Cracovia)
Calendata de muerte 1 de noviembre de 1893
Puesto de muerte Cracovia (Imperio Austrohongaro)
Ocupación Pintor
Conchuche Teodora Giebułtowska (1864-

Jan Alojzy Matejko, naixito de Cracovia (Ciudat libre de Cracovia) o 28 de chunio de 1838 y muerto en Cracovia (Imperio Austrohongaro) o 1 de noviembre de 1893, estió un pintor polaco, considerato como uno d'os principals representants d'a Pintura en Polonia, y que a sobén fació as suyas obras sobre feitos d'a Historia de Polonia u sobre as grans personalidaz polacas.

Antecedents familiars[editar | modificar o codigo]

Jan Matejko yera fillo de Franciszek Ksawery Matejko, que yera de Hradec Králové, una localidat de Bohemia, que heba plegato a la ciudat de Cracovia ta estar profesor de Musica. En Cracovia casó con Joanna Karolina Rossberg, que feba parte d'una familia d'a burguesía polaco-alemana d'a ciudat. Jan yera o uiteno fillo d'os 11 que teneba o matrimonio.

Por o suyo talento y habilidaz en as Artes plasticas, Matejko continó os suyos estudios, encara que con muitas dificultaz ta atras materias. Asinas, mai no aprendió denguna luenga forana u mesmo teneba problemas ta charrar bien o polaco. Por ixo no li cuacaba charrar en publico.

A suya ciudat mientres a suya vida[editar | modificar o codigo]

Cuan Matejko naixió, a ciudat de Cracovia yera un estato independient, dito Ciudat libre de Cracovia, repui d'o antigo estato polaco d'o Reino de Polonia y d'a Republica d'as Dos Nacions luego d'as Particions de Polonia, que heba creyato en 1815 o Congreso de Viena dimpués d'as Guerras napoleonicas. Ixe estato yera a seu d'a Universidat Jaguellonica, que en ixas envueltas recebiba estudiants de tot l'antigo territorio polaco, y a Ciudat Libre de Cracovia yera asinas o zaguer lugar a on encara yera present ubiertament o nacionalismo polaco.

En a dita Sublevación de Noviembre (1830-1831) d'os polacos contra o dominiL'austro-ruso-prusiano, Cracovia estió a base de suministros ta os patriotas polacos que heban proclamato a independencia d'o dito Reino d'o Congreso (o territorio chusmeso a o control ruso dende o Congreso de Viena). Asinas, en ser redotata ista sublevación, se redució a sobiranía d'a Ciudat Libre de Cracovia, ocupata militarment en 1836-1841 por l'Imperio Austriaco. Cuan en 1846 a ciudat se sublevó contra os ocupants austriacos, istos reprimioron a sublevación y s'anexionoron a ciudat o 16 de noviembre de 1846.

A suya formación artistica[editar | modificar o codigo]

Matejko dentró en 1852 en a Escuela de Bellas Artes de Cracovia (encara que con a oposición de su pai), a on fació a suya formación artistica dica 1858.

A suya familia[editar | modificar o codigo]

Jan Matejko casó en 1864 con Teodora Giebułtowska, y tenioron 4 fillos, a mas d'unatro que morió de nin.

Caracteristicas d'a suya obra[editar | modificar o codigo]

A obra de Matejko se troba muit influita por as circunstancias politicas d'o suyo país y d'a suya ciudat, y cal parar cuenta d'a importancia en ixa obra d'o nacionalismo polaco. Asinas, Matejo estió o creyador d'a representación plastica d'ixe nacionalismo, forzando a realidat (asinas, en os suyos cuadros amaneixen a vegatas personaches que no estioron en a escena que pinta), porque miraba de fer una sintesi historica y filosofica millor que pintar nomás un simple feito historico.

Cuan morió, Matejko fue apedacato en o Cementerio Rakowicki de Cracovia.

Obras importants[editar | modificar o codigo]

Disciplos[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre Jan Matejko.

Galería[editar | modificar o codigo]

Copérnico
Stańczyk
A batalla de Grunwald
Homenache prusiano
L'adoción d'a Constitución d'o 3 de mayo de 1791
O sermón de de Skarga
Báthory en Psków
A Unión de Lublín