Istambul
| Istambul İstanbul | |
|---|---|
| Localidat de Turquía | |
 Istambul, con o Cuerno d'Oro y o Bosforo. | |
| Estato • Provincia |
 TurquíaIstambul |
| Superficie | 1.538,77 km² |
| Población • Total • Densidat |
10.034.830 hab. 6521 hab/km² |
| Altaria | 100 m. |
| |
| http://www.ibb.gov.tr/ | |
Istambul, Estambul (d'o turco İstanbul), Costantinnoble u Costantinoble ye a ciudat mas gran de Turquía, y tamién una d'as ciudatz mas grans d'Europa, con amán de 9.000.000 de habitants en a ciudat (2000) y entre 12 y 15 millons en l'aria metropolitana. Ye tamién a capital administrativa d'a provincia d'Istambul.
A ciudat viella ye prencipalment clavada en o estreito d'o Bosforo. Sindembargo, a ciudat muderna ye muito mas ampla y complega os dos cantos (europeu y asiatico) d'o estreito. Entre as atraccions toristicas s'encluyen a Ilesia d'a Divina Sabiduría (Aya Sofia), Sariyer, Eyüp y Taksim en o canto europeu, y Beyköz, Üsküdar, Kadiköy, Moda, Bostanci y Adalar en o canto asiatico. Como capital que estió de dos d'os imperios mas poderosos d'a Tierra, y ciudat cosmopolita que, t'o sieglo XVI, yera prebablement a más civilizada y multicultural, Istambul ahuespa molimentos extraordinarios: palacios, ilesias y o hipodromo que datan d'a epoca bizantina; as mezquitas Azul y Süleymaniye; o Palacio Topkapi, seu d'o poder imperial otomán, y atros. Fa parte d'a Organización d'as Ciudatz d'o Patrimonio d'a Humanidat.
Anque dende 1923 a capital de Turquía ye Ankara, Istambul sigue estando una ciudat que tien un papel central en a industria, o comercio y a cultura de Turquía. Ahuespa más d'una dotzena d'universidatz. Ye seu d'o Patriarcato Ecumenico, cabeza d'a Ilesia Ortodoxa Griega.
Nombre[editar | editar código]
Se clamó Bizancio dica 330, quan cambeó ta unatra denominación, en griego Konstantinoúpolis y en latín Constantinopolis, emplegando-se'n derivatos en cadaguna d'as luengas d'os países europeus. En la Cronica de Sant Chuan d'a Penya s'escribe Constantinnoble u Costantinnoble. En o Libro d'os Emperadors s'escribe Contastinoble con metatesi. Encara que o nombre cambeó atra vegata en 1453 con a conquiesta turca otomana, os derivatos europeus de Constantinopolis s'emplegaban en Occident dica 1930. En o periodo otomán os turcos clamaban a la ciudat İstanbul, pero oficialment s'emplegaba o nombre Qustantaniyyeh (قسطنطنيه) ("Ciudat de Costantín" en arabe). O nombre oficial d'Istambul fue imposato lo 28 de marzo de 1930.
Historia[editar | editar código]
Establita por l'emperador román Costantín I lo Gran sobre l'antiga colonia griega de Bisancia (establita por colonos griegos de Megara en 667 aC). En a Cronica de los Conquiridores en fan mención:
Dende ixe inte Bisancia u Bizancio fue conoixito como Costantinopolis en a suya honor (y en aragonés Costantín Noble, Constantinoble, Contastinoble y atras variants). Esdevinió a capital d'o Imperio Román de Orient y dimpués estió a capital d'o Imperio Bizantín. Dezaga d'a Caita de Costantín Noble (u Conquista de Istambul) en 1453 pasó a estar parti y capital d'o Imperio Otomán, dic'a suya caita oficial o 1 de noviembre de 1922. Con a proclamadura d'a Republica endrezada por Mustafa Kemal (clamato dimpués Atatürk u pai d'os turcos), a capital turca se tresladó ta Ankara l'1 d'octubre de 1923.
O Bosforo[editar | editar código]
O Bosforo (En turco Boğaziçi) ye un estreito que divide en dos partis a ciudat de Estambul, conectando a lo Mar de Marmara con a Mar Negra.
Bi ha dos puents sobre este estreito. O puent Bogazici (Boğaziçi Köprüsü) de 1074 metros de largo estió replenau en 1973. O segundo puent, o Fatih Sultan Mehmet (Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, FSM) posedeix una largaria de 1014 metros, estió replenau en 1988 y se troba a quasi cinco kilometros a lo norte d'o primer puent.
Túnel en construcción[editar | editar código]
Un tónel ferroviario de 13,7 kilometros ye estando construito y se estima a suya rematanza ta 2008. Alto u baixo 1.400 metros d'o tónel van a construyir-se baixo l'estreito, por meyo d'a tecnica d'acolada d'o canyo, y ye previsto que será o más fundo tónel executau por este metodo (con un maximo de 56 m baixo lo ran de l'augua). O prochecto alufra a construcción d'un metro de 13,3 km con quatre estacións, que unirá o centro de Estambul con a urbe oriental y con a urbe occidental.
Molimentos[editar | editar código]
Esporte[editar | editar código]
En estambul bi ha una gran tradicción esportiva, os esportes mas populars
Clubs esportivos[editar | editar código]
- O Galatasaray Spor Kulübü, y o Fenerbahçe Spor Kulübü, son os d'os clubs poliesportivos mes importants y os dos tienen seccions de fútbool y baloncesto, a más d'atras d'esportes menos populars.
Instalacions esporivas[editar | editar código]
- Estadio de fútbol Ali Sami Yen Spor Kompleksi mes conoixito como Türk Telekom Arena.
