Ir al contenido

Basco estándard

De Biquipedia
(Reendrezau dende Euskara batua)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Basco estándard
Euskara batua

Porcentache de parlants en as zonas a on ye oficial o euskara batua
Localización cheografica
Estau {{{estau}}}
País {{{país}}}
Rechión {{{rechión}}}
Parlau en Euskal Herria
Lugars principals Alta
Estatus
Atras denominacions {{{atras denominacions}}}
Charradors
Reconoixiu en {{{reconoixiu}}}
Regulau por Euskaltzaindia
Vitalidat
Literatura
Escritors principals
{{{familia1}}}
ISO 639-1 {{{iso1}}}
ISO 639-2 {{{iso2}}}
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL {{{sil}}}

O basco estándard u basco unificau (en basco euskara batua) ye o modelo unificau de basco proposau por Euskaltzaindia, dita unificacion encomenzó a cocer-se en a Reunion d'Arantzazu (Santuario d'Arantzazu, Oñati) entre o 3 y 5 d'octubre de l'anyo 1968.

29 de chulio de 1972. Bels euskaltzainas u miembros de Euskaltzaindia, en l'inte d'aprobar o prochecto de Aditz batua ("Verbo unificau"). D'ezquierda a dreita, de piet: Koldo Mitxelena, Iratzeder, Jean Haritschelhar, Alfonso Irigoien, Luis Villasante, Jose Mari Satrustegi, Patxi Altuna y Imanol Berriatua. Acachatos, Juan San Martin, Jose Luis Lizundia, Joseba Intxausti y Xabier Kintana.

D'antis mas ya s'heban produciu prebatinas de creyar un basco estándard, culto y unificau, ta uso literario, administrativo y oficial, como heba esdeveniu en los sieglos XVI, XVII, XVIII y XIX prenendo como base a dialectos con tradicion literaria (labortán, guipuzcuán, en menor mesura l'alto navarro, dialectos que teneban un prestichio literario que no teneban os atros dialectos d'o basco u bien creyando una nueva gramatica y vocabulario como ocurrio con o basco basau en a gramatica creyada por Sabino Arana, prenendo como base o dialecto vizcaino y adhibindo-ne neolochismos creaus por él, que estió muit emplegau en a primera metat d'o sieglo XX, y especialment en os cerclos culturals y literarios d'entre os anyos 1900 y 1936. Hue en día debiu a l'exito y amplo uso d'o euskara batua, iste "basco sabiniano" ye en desuso y nomás ye posible leyer-lo en textos literarios, administrativos, politicos y historicos d'o periodo 1900-1975, muit especialment d'o periodo 1931-1936, ya que estió amplament emplegau por o nacionalismo basco d'ixas envueltas y o primer Gubierno Basco de 1936.


Dialectos d'o basco
Alto Navarro | Baixo Navarro | Bizcaíno | Estándard | Guipuzcuán | Labortán | Roncalés | Soletán