Taxia

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

En Biolochía, una taxia (pronunciau /'taksja/, como "tacsia"; d'o griego <ταξία, "táksia"; «movimiento guidau» u «conduciu») ye una respuesta comportamental innata d'un organismo frente d'un estímulo direccional u d'un gradient d'estímulo. O contrario de a taxia ye l'ataxia, falta de respuesta debant d'os estímulos, termino que tamién tiene uso en medicina.

Una taxia ye diferent d'un tropismo. Mientres que o tropismo describe o creiximiento d'un organismo u bel organo en a dirección que marca o estímulo, a taxia gosa referir-se a la orientación de tot l'organismo (u d'un organo ya formau) como respuesta a o estímulo en qüestión.

Tipos[editar | modificar o codigo]

As taxias que afectan a una cantidat mas gran d'organismos, y que por tanto son mas comuns en a naturaleza, son as siguients:

  • Relacionadas con a luz:
  • Con a concentración de quimicos en o medio:
    • Quimiotaxia.
      • Quimiotaxia positiva, orientación cara ta la mayor concentración d'o quimico en qüestión.
      • Quimiotaxia negativa, orientación cara ta la menor concentración d'o quimico en qüestión.
  • Con a gravedat:
    • Gravitaxia.
      • Gravitaxia positiva, orientación cara ta baixo u o centro d'a tierra.
      • Gravitaxia negativa, orientación ta lalto.
  • Con a temperatura:
    • Termotaxia
      • Termotaxia termofila, orientación cara ta la calor.
      • Termotaxia psicrofila, orientación cara t'o frido.
  • Con a presión d'o medio:
    • Barotaxia
      • Barotaxia positiva, orientación cara ta la on que se dan as presions mas altas.
      • Barotaxia negativa, orientación cara ta la on que se dan as presions mas baixas.
  • Con os movimioentos de fluidos:
  • Con os campos magneticos:
  • Con as diferencias de voltache electrico:
  • Con a intensidat de sonius en o medio:
    • Fonotaxia
      • Fonotaxia positiva, orientación cara ta'l soniu mas fuerte.
      • Fonotaxia negativa, orientación fuyindo de o soniu mas fuerte.
  • Con os estímulos táctils:

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]