Mantodea

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.
Mantodea
{{{descripcion}}}
Clasificación cientifica
Animalia
Arthropoda
Insecta
Dictyoptera
Mantodea

Os mantodeus (Mantodea, de Mantis y d'o griego eidés, "que tiene aspecto de") son un orden de insectos neopteros comunament conoixius como caballez, maríateresas, plantamesas, santateresas, santamarías, plegamans y tocamantetas. Se'n conoixe unas 2.450 especies repartitas por toz os continents, pero con especial diversidat en os tropicos. A suya caracteristica mas chocant ye a estructura d'as suyas patas debanteras, notablement modificatas pa la captura de presas. A mayoría viven entre a vechetación, en a cual se camuflan perfectament.

Son estreitament relacionaus con os isopteros (termitas) y os blatodeus (cucas), y istos tres grupos son a vegatas reunius en o superorden Dictyoptera, que en ocasions ye considerau como un orden.

Morfolochía[editar | modificar o codigo]

O cuerpo ye prolargau, de coloración criptica verda u parda, encara que existen especies coloridas (Hymenopus, Theopompa, Liturgusa) que se camuflan con flors, crosta u liquens. Os mantodeus poseyen una cabeza triangular y móbil. En a frent, sobre o clipeu, se troba un escudo frontal caracteristico, sobre o cual se troban tres ocelos. As antenas son filiformes y l'aparato bucal ye de tipo mastegador. Miden aproximadament entre 8 y 17 cm.

O protórax ye estreito (baciliforme) u tosco. As patas anteriors son raptoras y presentan una coxa prolargata, a vegatas tanto como o fémur. Os femurs son armaus a lo largo d'as marguins ventrals por 2 fileras de robustas espinas, igual que as tibias.

Ecolochía[editar | modificar o codigo]

Os mantodeus viven en rechions tropicals, subtropicals y templadas de toz os continents. Habitan en una gran variedat de habitats terrestres, dende l'arena d'o desierto dica o dosel d'a selva tropical. Totas as especies son carnivoras y a suya dieta consiste en atros artrópodos, encara que especies de gran grandaria pueden adhibir chicoz vertebraus. O periodo de reproducción se produz a fins d'o verano y o canibalismo sexual ye común en muitas especies. As fembras meten aproximadament entre 8 y 400 uegos. A esperanza de vida ye d'uns 12 a 14 meses. En a naturaleza son presas de diversos depredadors como que aracnidos, zapos, engardaixos y aus. Os mantodeus son tamién reconoixius por as suyas habilidaz cripticas, podendo confundirse perfectament con o suyo entorno immediato, ya sía por a color u a forma d'o suyo cuerpo.

Especies en a peninsula iberica[editar | modificar o codigo]

En Espanya i hai 16 especies, una d'ellas propia d'islas Canarias:[1]

Referencias[editar | modificar o codigo]