Loretxoa

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Loretxoa
Información cheneral
En aragonés	A chicota flor
Canción de Benito Lertxundi
Parolas	Benito Lertxundi
Idioma	Basco
Cantaire	Benito Lertxundi
Chenero	Canción d'autor
Publicación	1967
Atras versions
Exkixu, Itziar Barredo
Audicions
Benito Lertxundi	(▶Audición 1)
Exkixu	(▶Audición 2)
Itziar Barredo	(▶Audición 3)

Loretxoa (en aragonés A chicota flor) ye una canción d'o veterán cantautor basco Benito Lertxundi. Ista canción fue editata por primera vegata en l'anyo 1967, mientres os inicios d'o movimiento musico-artistico-cultural d'Ez Dok Amairu, con claras enfluencias d'o movimiento musico-cultural catalán d'a Nova Cançó Catalana y mas que mas d'o grupo Setze Jutges. Hue s'ha convertito en un gran clasico d'a musica folk basca.

Simbolismo y metafora

O significato d'as parolas, que en primeras pareixe prou naïf, ha de situar-se en a dictadura que bi heba en o país en aquella epoca, epoca en a que a censura yera en pleno apocheu, por ixo se fa servir o simbolo d'a flor como metafora d'o Pais Basco, y o nino como o d'a choventut basca que observa a o suyo propio país.

Versions

A meyatos d'a decada d'os 90, o grupo de rock Exkixu realizó una version d'iste clasico d'a musica folk basca en o que amás de dar-le un ritmo muito mas acelerato, meteban guitarras electricas, baixo y batería, adhibindo o sonito caracteristico de l'alboka y a trikitixa (acordión diatonico). Ya en o sieglo XXI a soprano Itziar Barredo realizó atra versión con sonitos de musica clasica, en que primaban o piano y o chelo.

Parolas

En basco Mendian lar artean, aurkitzen da loretxo bat, aurrean umetxo bat, loretxoari begira. Umetxoak ikusirik, lorea ezin bizirik, arantzak kendu nahi dizkio, bizi berri bat eman. Loreak esan nahi dio: "Umetxo aska nazazu, jaio naiz libre izateko, ta ez loturik egoteko!" Orduan izango baitu indarra eta kemena, orduan emango baitu ugari bere fruitua.

En aragones En a montanya entre barzas, se troba una chicota flor, debant d'un ninón, mirando a la floreta. O ninón observando, como malvive a flor, quiere sacar-le as punchas, dar-le una nueva vida. A flor le quiere decir: "¡Ninón libera-me, he naixito ta estar libre, y no ta estar ligata!" Ya que alavez tendrá fuerza y vigor, ya que alavez dará o suyo fruito en abundancia.

Vinclos externos

• (eu) Versión orichinal de Benito Lertxundi d'a canción "Loretxoa"
• (eu) Versión d'o grupo Exkixu d'a canción "Loretxoa"
• (eu) Versión d'a soprano Itziar Barredo d'a canción "Loretxoa"