Dichestión

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Aparato dichestivo d'o ser humán.

A dichestión ye o proceso biolochico de convertir quimicament una substancia en nutrients. Ye o proceso de transformación d'os alimentos que son incheritos en substancias mas sencillas ta ser absorbitas. A dichestión ocurre tanto en os organismos pluricelulars como a ran subcelular.

Os organismos autotrofos (as plantas, organismos fotosinteticos), d'atra man, recullen a enerchía luminica y la transforman en enerchía quimica, inutilizable por os animals. En cada paso d'a conversión enerchetica d'un ran a unatro bi ha una perduga de materia y enerchía utilizable asociata a lo mantenimiento de teixitos y tamién a la degradación de l'alimento en particlas mas chicotas, que dimpués se reconstituirán en moleculas tisulars mas complexas. Tamién ye o proceso que os alimentos en pasar por l'aparato dichestivo son transformatos en nutrients y minerals que necesita o nuestro cuerpo.

Os organismos pluricelulars heterotrofos pueden tener una dichestión externa (fongos) y dichestión interna (metazoos de fueras d'os poriferos). En o caso d'a dichestión interna cal un conchunto d'organos que s'encarguen d'a dichestión y que constituyen l'aparato dichestivo. L'aparato dichestivo ye muit important en a dichestión ya que os organismos heterotrofos prenen de fuents externas de materias primeras y enerchía ta o creiximiento, mantenimento y funcionamiento. L'alimento s'emplega pa prener os nutrients que se fan servir ta chenerar y reparar teixitos (necesidaz estructurals) y obtener enerchía (necesidaz enercheticas).

Dichestión en os Metazoos[editar | modificar o codigo]

Os poriferos tienen una dichestión intracelular y no tienen aparato dichestivo, os cnidarios, ctenoforos y platelmintos tienen d'aparato dichestivo una cambra gastrovascular y os atros metazoos tienen un tubo dichestivo con glandulas anexas

En os metazoos con tubo dichestivo a dichestión tien tipicament 4 fases:

  • Dichestión mecanica, con trituración.
  • Ataque quimico por meyo d'as encimas dichestivas.
  • Absorción d'os nutrients.
  • Defecación.