Corsos

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Corsos
Corsi
Corsos en 1923
Rechions con comunidaz importants
Corcega 322.120
Francia 1.000.000 ~ 1.200.000
Italia 6.200
Cerdenya 200.000 ~ 300.000
Idiomas
Corso y francés.
Relichión
Catolica romana
Pueblos relacionaus
Atros pueblos latinos
Mapa

Extensión d'os corsos

Os corsos[1] (en corso corsi, en francés corses) son os habitants nativos de Corcega. Son uns 250.000 habitants y charran un romance italico pareixito a lo toscano pero standardizato como una luenga propia. A mayoría son catolicos. Muitos corsos emigroron u han emigrato recientment ta Italia, Francia u as antigas colonias de Francia.

Modo de vida tradicional[editar | modificar o codigo]

Bi ha poblatos de chent sedentaria y poblatos de chent transhumant.

Organización social[editar | modificar o codigo]

Bi ha familias extensas, unas relacions economicas, socials y politicas dirichitas por o clientelismo. A vendetta ye tipica d'a sociedat tradicional corsa, y encara que no en ye exclusiva, los ha feito famosos en Francia.

Historia[editar | modificar o codigo]

Encara que os reis d'a Corona d'Aragón se proclamaban reis de Corcega, nunca no han dominato de verdat a isla. A Republica de Chenova ha tenito mes control sobre os corsos que no atros estatos. Dende 1768 Corcega pasó a depender de Francia. O estato francés acabó con a piratería en Corcega. En a revolución francesa Corcega quedó mes vinclata a Francia, y estió o corso Napoleón Bonaparte qui prenió o poder dimpués en Francia. En o sieglo XIX os corsos que quereban puyar socialment emigraban u s'alistaban en l'Exercito francés. Muitos participoron en a expansión colonial francesa, y centenars de mils emigroron t'Alcheria. Cuan os corsos emigratos fuoron repatriatos en a decada de 1960 Corcega se modernizó.

En l'actualidat as actividaz tradicionals de l'interior son en crisi y o turismo se i desembolica. Se produce un cambio cultural que se denuncia como "colonialismo interno" y bi ha un nacionalismo con una versant terrorista. En a decada de 1980 o gubierno francés atorgó una amnistía y una devolución de poders a las organizacions rechionals. L'autonomía corsa fue ixamplata en 1991.

Referencias[editar | modificar o codigo]

Corsos famosos[editar | modificar o codigo]