Cheremises

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Cheremises
марий
Cheremises
Población total
604.000
Rechions con comunidaz importants
Mari-El 290.863
Rusia 547.605
Cazaquistán 4.416
Ucraína 4.130
Idiomas
Mari y ruso
Relichión
Cristianismo y paganismo
Mapa

Republica Autonoma de Mari en Rusia

Os cheremises u mari (en mari марий) habitan en a Republica Autonoma de Mari (Federación Rusa), con minorías en as republicas vicinas. Son uns 650.000 individuos. Parlan dos codialectos u luengas uralicas d'a branca finesa. Son seguidors d'una relichión propia que amaneixió como revitalización d'o paganismo propio debant de l'agresión cultural rusa y cristiana.

Luenga[editar | modificar o codigo]

O kuryk se charra en a ribera occidental d'a Volga, o olyk se charra en a ribera oriental. A misión ortodoxa rusa de Kazán las fació luengas escritas en o sieglo XIX.

Historia[editar | modificar o codigo]

Os cheremises son dividitos en as dos brancas (kuryk u d'a selva y olyk u d'a estepa) dende o sieglo XII. Os cheremises resistioron muito a la conquiesta rusa, y muitos cheremises habioron de refuchiar-sen en Baxquiria y Sverdlovski, orichinando una branca d'este pueblo dita mari upo u "cheremises orientals".

Relichión[editar | modificar o codigo]

Fuoron forzatos cristianizar-sen pero amaneixió un movimiento de revitalización relichiosa que recuperó un culto a la naturaleza d'antes mas, con influencias menors d'o cristianismo (entre os cheremises kuryk) o d'o islamismo (entre os cheremises upo).

O nacionalismo cheremís se desembolicó en a segunda metat d'o sieglo XIX y yera ligato a la relichión. En a decada de 1870 se manifestó en o movimiento Kugu Sort ("luz"), muito intenso entre os mari olyk y upo.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]