A flauta machica

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Dibuixo d'Emanuel Schikaneder como o primer Papageno.

A flauta machica (en alemán Die Zauberflöte, KV 620) ye un singspiel (opera comica alemana) en dos actos de Wolfgang Amadeus Mozart, con un libreto d'Emanuel Schikaneder, basato en parti en Lulu, oder die Zauberflöte, d'A.J. Liebeskind y en parti en a obra Sethos de Jean Terrasson. A primera representación se fació en Viena o 30 de setiembre de 1791, en o Theater auf der Wieden, dos meses antis d'a muerte de Mozart.

En respuesta a la proposición de Schikaneder de creyar una opera en alemán, Mozart se i metió a treballar en marzo de 1791. O tema d'a opera s'inspira en os Cuentos orientals de Wieland, encara que Schikaneder, francmasón como Mozart, adapta o texto introducindo-ie ritos, ideyals y simbolos d'inspiración masonica.

Composición[editar | modificar o codigo]

Emanuel Schikaneder

En l'anyo 1791, Schikaneder, conoixito actor, escritor, y empresario teatral entre atras actividaz, proposa a Mozart a posibilidat de colaborar ta fer una opera chuntos. Ni Mozart ni Schikaneder yeran pasando por un buen momento economico, y pensoron que d'ista manera podrían tirar entabant. Mozart acceptó a ideya, y mientres composaba a musica ta a opera, prencipió a composar o Réquiem y a suya opera La clemenza di Tito. Dende o suyo estreno, ista opera no tenió guaire exito.

L'argumento d'a opera ha estato muit discutito. Mientres que muitos investigadors la veyen simplament como un cuento de fadas, atros la veyen plena de simbolismo y referencias a la masonería. En iste sentito, y a tamas d'a fuerte influencia d'a cultura popular, A flauta machica ye una guida d'una iniciación masonica seguntes o Rito Zinnendorf. D'a mesma manera, muitos autors -entre éls Gérard Gefen-, han visto una prefiguración de Ignaz von Born en o papel de Sarastro. Von Born yera un individuo con gran influencia en a masonería austriaca d'a epoca, y estió qui i apadrinó o ingreso de Mozart. Muita chent considera que o triple acorde d'a obertura d'ista opera ye un claro sinyal masonico (a "batería masonica"), que anunciaría o caracter propagandistico d'a obra, a fin de difundir a masonería en un momento en que l'imperio Austrohongaro miraba de prohibir-la. Asinas, o tema d'a luita entre a luz y a escureldat, ye un simbolo recurrent en as amostranzas masonicas.

Respective a la musica, tien prous momentos destacatos, estando especialment conoixitos, por a suya complexidat tecnica, as arias d'a Reina d'a Nueit, O zittre nicht, a on mira de motivar a Tamino ta que libere a la suya filla y mas que mas Der Hölle Rache, a on apareixe a segunda nota mas aguda composata por Mozart ta a musica vocal, un fa 7, que ta interpretar-lo amenistra d'un grau de virtuosismo important. Tamién son muit conoixitos atros fragmentos, como o quinteto de Papageno, Tamino y as Tres Dames, Hm, hm, hm ..., con bella comicidat, u l'aria de Sarastro, In donessin heil'gen Hallen, a on amuestra a suya sabiduría con a voz de baixo. Tamién as intervencions de Papageno, con a suya aria Kinget, Glöckchen, klinget y mas que mas o suyo duo con Papagena.

Cartel d'o estreno, o 30 de setiembre de 1791

O libretista, Schikaneder, yera un escritor mediocre, y Mozart, que posiblement intervino tamién en o texto, tampoco no yera guaire buen escritor. Bi ha prous escenas parlatas, pero ye porque se gosa fer mas en o singspiel alemán que en a opera italiana. Manimenos Mozart escribió a musica mas sublime que heba salito dica alavez d'a suya pluma. Sin haber de seguir as normas mas richidas d'a opera italiana, emplegó una musica mas popular y elementos afins a o gusto alemán que se fan notar mas que mas en a música que canta Papageno, un autentico «hombre d'o pueblo» aleman, con rasgos folkloricos y momentos muit «nordicos» como as escenas en as que intervienen as campanetas machicas.

De A flauta machica, Goethe deciba que se podeba prestar a lecturas multiples, procurando un placer sencillo a la multitut y liberando tresoros secretos a os iniciatos. O libreto de Schikaneder se puet, en efecto, leyer simplament como una polita historia u como un recorrito iniciatico si se poseyen as claus d'os ritos masonicos. O tema d'a opera ye a educación d'o ser humán a acceder a una moralidat mas alta adquirindo sabiduría, amor y bondat. Os obstaclos que ha de superar son o pre a pagar por acceder a o conoiximiento y a l'amor. A vida ye a luita d'a luz con a escureldat, d'o bien con o mal, d'o racionalismo con a superstición, d'o matriarcato con o patriarcato.

A musica de Mozart une istas oposicions y forma asinas una crosta, a d'o ser humán simplament. A Flauta machica ye a fin d'un viache de descubrimientos que Mozart plega de fer a traviés d'o suyo sieglo, a suma de todas as suyas inspiracions, d'a mas popular a la mas machestuosa.

Como en todas as suyas creyacions anteriors, Mozart se preocupó de dar a os suyos personaches a musica que corresponde a la suya psicolochía personal. A furia y a maldat d'a Reina d'a Nueit, con toques machicos, s'exprisan clarismament en as suyas dos arias de notas picatas, sobreagudas y feroces; tot o contrario, o gran mosen Sarastro, emblema d'a masonería humana y comprensiva, canta con una voz de baixo de gran aplomo y serenidat. Tamino, prencipe noble, canta con a voz que Mozart reservaba siempre as enamoratos d'o suyo repertorio, y Pamina ye una princesa que canta os suyos sentimientos con dulzura y con un tinte malinconico cuan teme no estar quiesta.

Por a suya poetica, a suya color harmonica, melodica y instrumental, A flauta machica ye considerata a primera opera alemana.

Momentos mas celebres[editar | modificar o codigo]

  • Aria de Papageno (Der Vogelfänger bin ich ja)
  • Aria de Tamino (Dies Bildnis ist bezaubernd schön)
  • Primera ària de la Reina de la Nit (O zittre nicht, mein lieber Sohn)
  • Aria de Pamina (Bei Männern, welche Liebe fühlen)
  • Aria de Papageno (Ein Mädchen oder Weibchen wünscht Papageno sich)
  • Segunda aria d'a Reina d'a Nueit (Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen)

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]