A Espunya

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ista fuella ye escrita en aragonés de Baixo Penyas.

A Espunya
Municipio d'Aragón
Ambista cheneral d'o lugar d'a Espunya
Anvista cheneral d'o lugar d'a Espunya
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Uesca
Sobrarbe
Partiu chudicial Boltanya
Superficie 45,52 km²
Población
 • Total
 • Densidat

279 hab. (2013)
6,13 hab/km²
Altaria
 • Meyana

725 m.
Distancia
 • 125 km

enta Uesca
Alcalde Agapito Antonio Castillo Mur
Codigo postal 22361
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Balbastro-Monzón
Sobrarbe-Ribagorza
Ríos Cinca
Coordenadas
A Espunya ubicada en Aragón
A Espunya
A Espunya
A Espunya en Aragón
Web oficial

A Espunya u (Laspuña en castellano, anque tamién se puede sentir Laespunya) ye un municipio aragonés d'a provincia de Uesca, en a comarca de Sobrarbe.

A población d'o municipio ye de 279 en una superficie de 45,52 km² y una densidat de población de 6,13 hab/km².

Cheografía[editar | modificar o codigo]

A Espunya como lugar ye en l'alto d'un pueyo sobre a Cinca, en a baixadeta mas occidental d'a Penya Montanyesa, con anvista d'a valle d'a Cinca y d'a valle de Puértolas delante; está a 725 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 125 km de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Historia[editar | modificar o codigo]

Existe, aintro d'o termino municipal, enrunas d'un puente sobre a Cinca, d'a epoca romana.

Os orichens d'o lugar no son guaire conocius en l'actualidat, fueras de bel documento historico que los sitúan en o sieglo X u XI, igual con relación con as posesions d'o monesterio de Sant Veturián d'Asán.

A epoca de mas expansión demografica y social d'o lugar estuvo arredol d'o sieglo XVII, cuando s'estabilizó iste municipio, derivau d'as propiedaz de Sant Veturián, se'n empezó a quitar madera, mas que mas d'a Plana de Ceresa, siendo ixe momento o prencipio de l'actividat navatera d'a localidat. D'ista epoca ye o molino navatero que estuvo activo hasta l'anyo de 1960, siendo uno d'os simbolos d'a fertil actividat industrial madedera d'o lugar entre 300 anyos.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - - - - - - - 449

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
468 523 554 461 468 529 379 315 256

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
- - 276 - 312 - 294 - -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
- - - - - - 291 298 -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 286 - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Luenga[editar | modificar o codigo]

L'aragonés d'a Espunya ye o mas castellanizau d'o dialecto de Baixo As Penyas. Bella cosa pa nombrar sobre l'Aragonés de Baixo Peñas que se charra en A Espunya ye que:

-S'ha perdiu, como en a resta de lugars de Baixo Penyas, o diptongo -it- castellanizándo-se en -ch-. Mucha, fecho, lucha.

-S'ha trafegau o pronombre i/-ie, anque en otros lugars mas chicarrons de Baixo Penyas aún puede trobar-se. Manimenos, o pronombre en/-ne s'emplea mucho.

-S'emplea o verbo ser como en castellano, separau d'o verbo estar.

-Existe a preposición pa d'intención y a preposición ta de dirección. Me'n voi ta L'Ainsa. T'o puerto y t'o molino. Pa fer ixo caldrá parar cuenta. Pa tú.

O normal en a Espunya ye charrar mas en castellano y ficar palabras aragonesas, pero usando mas estructuras y palabras castellanas que no aragonesas. Ye cuasi imposible tener una parla con toz os elementos de l'Aragonés de Baixo Peñas sin sentir palabras u estructuras castellanas.

Administración[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers[editar | modificar o codigo]

Eleccions municipals[1]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido Popular - - - - - - 4 4 4 4 4
Partido de los Socialistas de Aragón 4 7 7 4 7 3 3 3 2 3 3
Partido Aragonés - - - 3 - - - 0 1 - -
Independients - - - - - 4 - - - - -
Unión de Centro Democrático 3 - - - - - - - - - -
Total 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7

Alcaldes[editar | modificar o codigo]

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007 Antonio Belzuz Partido Popular
20072011 Antonio Belzuz Partido Popular
20112015 Agapito Antonio Castillo Mur Partido Popular

Fiestas[editar | modificar o codigo]

Curiosidaz[editar | modificar o codigo]

A motada que tienen os d'a Espunya ye de Pegunteros.

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]


Lugars d'o municipio d'a Espunya
Poblaus: A Espunya | O Casal de Ceresa | Ceresa
Despoblaus: Socastiello