Diferencia entre revisiones de «Dinastía Qing»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.6.4) (robot Añadido: gl:Dinastía Qing
m r2.7.1) (robot Añadido: az:Tzin sülaləsi
Linia 93: Linia 93:


[[ar:سلالة تشينغ]]
[[ar:سلالة تشينغ]]
[[az:Tzin sülaləsi]]
[[bat-smg:Čing dinastėjė]]
[[bat-smg:Čing dinastėjė]]
[[be-x-old:Дынастыя Цын]]
[[be-x-old:Дынастыя Цын]]

Versión d'o 19:12 15 chi 2011

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Estato desapareixito Os Qing estioron una dinastía d'emperadors manchuz que gobernoron en China con capital en Pekín dende 1644 dica 1912 estando reconoxitos como sobirans tamién por os mongols orientals.

Orichens

Os churchez yeran abitants tunguses de Manchura sozmesos a os mongols y en contauto con os chinos d'a rechión de Liaodong (cabo sud de Manchuria). En a decada de 1590 Nurhachi, uno d'os caudiellos churchez imposa a suya autoridat a bels clans e forma güeito banderas, (formazions melitars de bels mils d'ombres), proclamando-se can en 1616. En 1618 entran en guerra cuentra os chinos de Liaodong, benzendo y entrando en lur capital Shenyang en 1621, batizando-la como Mukden. Nurhachi s'establix en ella en 1625, dende a conquiesta de Liaodong a mayoría d'os suditos son chinos e no churchez o manchuz. Nurhachi imposa a los chinos como prueba de leyaltat o uso d'a mesma coleta que se dixaban crexer os churchez, pero mantién l'administración china. Muere en 1626.

Li suzede o suyo fillo Abahai. Abahai tien l'abilidat de conseguir l'adesión de bellas tribus de mongols meridionals, que li permiten benzer a os mongols chakars, que teneban uns cans con a lechitimidat de continar a Chinghis Can. Abahai s'apropia d'o siello imperial d'os Yuan e li permite fer-se considerar legalment Gran Can d'os mongols. Se costituyen güeito banderas mongols a lo serbizio suyo. En 1636 Abahai decreta que toz os churchez forman un unico pueblo, os manchuz e se proclama emperador, fundando a dinastía Qing, "a pura". Bels autors afirman que o nombre de Manchuria (Man-Shu-Shi-Lu) li'n posó Abhai en 1636. Recluta entre os chinos de Liaodong güeito banderas chinesas en 1642. Li suzede o suyo fillo Fulin con Dorgon como rechent.

Primers emperadors Qing en China

En 1644 o caudiello rebel chino Li Zicheng s'apodera de Pequín, o emperador chino se suizida. O cheneral chino Wu Sangui clama a los manchús pa forachitar a Li Zicheng. Dorgon, rechent manchut proclama a Fulin emperador con o nombre de Shunzhi. Os manchuz encomienzan a conquiesta de China. Os partidarios d'a dinastía china Ming se refuchian primero en Nanquín, dimpués en o baixo Yanzi (1645-1646), Guangdong, e finalment Yunnan, on son esterminatos en 1661.

Os Qing son respetuosos con as instituzions chinas, sin querer estar asimilatos por os chinos quieren estar emperadors de china e se comportan como o confuzianismo espera que se comporten os emperadors. Encara que imposen o uso d'a coleta, a mayor parte d'os funzionarios lis ofrexen leyaltat. A dinastía Qing estió estable en os primers tiempos. A Shunzhi li suzeden tres emperadors enerchicos: Kangxi, Yongzheng e Quianling.

Os Qing protechen a os manchuz de l'asimilazión u a barracha con os chinos. Manchuria disfruta d'autonomía. Proiben a os chinos emigrar ta Manchuria (fueras de Liaodong). Proiben os matrimonios mistos. Os primers emperadors manchuz feban un biache en bida t'a ziudat santa de Mudquen, on yeran onratos con flors e perfumes, con enchaquia d'esto o camín entre Pequín e Mudquen yera bedato baixo pena de muerte (en as zagueras decadas d'o imperio este costumbre se relaxará, no biachaba ta Mudquen que una fotografía d'o emperador). Os primers emperadors tamién pasaban un tiempo cazando en Manchuria pa seguir a tradizión d'os suyos debantpasatos cazadors. En os puestos importants de poder os manchuz son mayoritarios. As tres luengas ofizials son o manchut, o mongol e o chino.

Formazión d'as mugas d'o Imperio Chino

A dinastía manchut pronto tiene problemas en politica internacional. Os rusos arriboron en a costa pazifica en 1639, entroron en a cuenca de l'Amur e chocoron con tropas manchuz dende 1654. Os oiratos atacoron a os mongols khalkhas en 1680. O emperador Kangxi quiere ebitar que os rusos entren en Manchuria e que influyan en os mongols. Por o tractato de Nertchinsk en 1689 cuasi tota a cuenca de l'Amur queda fuera d'o Imperio Ruso, e tamién os territorios d'os khalkhas, que reconoxen a sobiranía d'os Qing en 1691.

En 1696 Kangxi contraataca e refusa a os oiratos de Dzungaria encara que no los derrota. Dimpués o Tibet se debate entre a influencia de Dzungaria e a influencia d'a China Qing. Dende 1720 se consolida o dominio sobre o Tibet. En a decada de 1750 os oiratos de Dzungaria son benzitos por os Qing y esterminatos. Os Qing batizan o Turquestán oriental como Xinchiang ("nuebos confins") en 1768.

Apertura a Ozident

Kangxi autoriza oficialment o cristianismo en 1692 dimpués que os chesuitas fesen de meyadors con os rusos en o tractato de Nertchinsk. Belunas d'as ordens cristianas tornan a prener a baralla d'os ritos chinos como o culto d'os debantpasatos, que Roma proibe a los cristians. Kangxi i bei una intromisión en os afers chinos y en 1724 o suyo suzesor Yongzheng reboca o edito de 1692. A Compañía de Chesús será disuelta en en 1773. Se calcula que dica a suya disoluzión eban conseguito combertir arredol de 200.000 chinos. Como consecuenzia d'o tractato de Kiakha de 1727 os rusos establexen una misión ortodocsa en Pequín que no tendrá garra influencia.

En 1793 o emperador rezibió una misión ofizial britanica dirichita por Lord Macartney que demandaba l'apertura de relazions comerzials e diplomaticas. Fracasó como as misions olandesa, franzesa, rusa e atra misión britanica en 1816.

Cambeyos sozials e sublebazions

En a segunda metat d'o sieglo XVIII a población de China pasa de menos de 150 millons a més de 300.000, esplicable por l'aumento de produzión de zerials, a paz interna e o comerzio interior. A produzión de zerials aumentaba por a millora d'a produtibidat, a introduzión de nuebos cautibos (panizo) e a estensión d'as superficies cautibables. A colonizazión de nuebas tierras afeutó sobretot a lo sudueste, fendo baixar o porzentache de población natiba, e a Manchuria.

L'aumento d'a población continará dimpués d'aber plegato a lo macsimo de produzión agraria. Esto fa que aumente la tensión sozial, e que los Qing, ya decadents no podrán controlar. A población se fa més bulnerable a catastrofes natural como sequeras, inundazions, etc....

Entre 1780 e 1790 se subleban os hui de Gansu, os chinos de Taiwán, os miau d'o sudueste e os abitants d'os monts a lo sud de Xi’an (1796). Esta zaguera yera dirichita por a seta d'o Loto Blanco, reclutó chent entre os campesins més pobres e yera antimanchut e dica 1806 no fue reprimita de tot.

Bibliografía

  • Jean Sellier. ATLAS DE LOS PUEBLOS DEL ASIA MERIDIONAL Y ORIENTAL. Acento Editorial.
  • Vicente Talón. CHINA-URSS ENTRE LA GEOPOLÍTICA Y LA IDEOLOGÍA. Libros directos.

Enrastres externos