Diferencia entre revisiones de «Chenocidio armenio»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.5.2) (robot Añadido: eu:Armeniar Genozidioa
Xqbot (descutir | contrebucions)
m r2.5.2) (robot Modificado: eu:Armeniar genozidioa
Linia 47: Linia 47:
[[es:Genocidio armenio]]
[[es:Genocidio armenio]]
[[et:Armeenlaste genotsiid]]
[[et:Armeenlaste genotsiid]]
[[eu:Armeniar Genozidioa]]
[[eu:Armeniar genozidioa]]
[[fa:نسل‌کشی ارامنه]]
[[fa:نسل‌کشی ارامنه]]
[[fi:Armenialaisten kansanmurha]]
[[fi:Armenialaisten kansanmurha]]

Versión d'o 01:56 12 chi 2011

Plantilla:Grafía 87

Mapa d'o chenozidio armenio de 1915

Se conox como chenozidio armenio ye o conchunto de mortaleras d'armenios que han feito os suyos bizins kurdos, turcos e azerís. Encara que o lumero de bitimas supera amplament o millón, bels gobiernos como o turco u lo israelí no lo reconoxen.

As fuents armenias parlan de tres fases en o chenozidio:

  • A primera fase estió quan o zaguer soldán otomán Abdul Hamid, que nimbió a los hamidiye kurdos e se calcula que morioron 300.000 armenios.
  • A segunda fase estió quan a I Guerra Mundial baixo o mandato d'o gobierno d'os Chobens Turcos, encara que s'estima que a mayor parte d'as mortaleras estioron obra d'os guerrillers kurdos. Se calcula que as bitimas estioron entre 600.000 e 800.000. Tipicament mataban a los ombres en as casas e deportaban a las mullers e ninas, a las que feban andar dica ta desiertos d'o sur, e si no moriban de camín u yeran raptatas de camín, remataban morindo de fambre e sete. Tamién i eba campos de conzentrazión on moriban os armenios por maltratos u de fambre, como un que liberoron os franceses en o suyo abanze por Siria.
  • A terzera fase ye menos documentata, os armenios encara denunziaban o chenozidio en as primeras decadas de mandato de Mustafa Kemal, quan Anatolia Oriental quedó sin poblazión armenia, por refuchiar-se en l'Armenia oriental.

En os tiempos d'as dos zagueras fases tamién os azerís feban mortaleras, encara que en menor mida, por tener menos meyos, e tamién i abió muitos zebils armenios muertos quan a guerra con Cheorchia.

Negazión d'o chenozidio

A negazión u azeutazión d'o chenozidio s'argumenta d'alcuerdo con qui tien a responsabilidat d'os escayeximientos.

Os turcos consideran que en una situazión de guerra, o gobierno d'os chobens turcos eba de desplazar a poblazions que a priori yeran faborables a Rusia e que en ixa mesma situazión de guerra ixa operazión esdebinió una trachedia umanitaria. Niegan que estase un chenozidio ordenato dende o estato, (feito discutible). Tamién argumentan que en Anatolia Oriental morioron més musulmans turcos e kurdos que armenios, (feito discutible porque os armenios no yera prou lumerosos, ni teneban prou poder, ni yeran prou organizatos como para matar tantos musulmans como armenios, a més que en a rechión de Kars i eba encara muita poblazión musulmana dimpués d'a guerra, (os musulmans yeran una terzera parte d'a poblazión en l’Armenia independient d'entreguerras).

O gobierno israelí no reconoxe o chenozidio armenio con o falso argumento que no fue ordenato dende as autoridaz estatals e que no yera organizato. Dezaga d'esto ye o deseyo d'Israyel de mantener buenas relazions con Turquía, e tener a esclusiba d'un gran chenozidio pa mantener as suyas reibindicazions territorials en Orient Meyo. Bels nazionalistas armenios dizen que os chodigos domnaz ocuporon o puesto d'a burguesía armenia en Turquía.

Consecuenzias d'o chenozidio

O chenozidio armenio quedó sin castigo internacional, e os terroristas armenios se prenioron a chustizia por a man suya. O chenozidio armenio inspiró a los antisemitas alemans que fer con a minoría chodiga. Hitler mesmo dizió a famosa frase "qui se’n alcuerda agora d’os armenios". Alemanya e as potenzias de l’exe que colaboraban en o chenozidio chodigo creyeban que a soluzión final quan a Guerra yera una oportunidat d’acotolar a minoría chodiga e que dimpués no i abría garra consecuenzia e dengún no se'n alcordaría.

A diferenzia ye que a diaspora chodiga ye muito més poderosa que a diaspora armenia, (e disposa d'o control de meyos de comunizazión e de formas d'arte como a industria zinematografica de Holliwood). D'esta traza o chenozidio armenio ye un chenodizio olbidato mientres que o chenozidio chodigo ye encara ye recordato (y o recuerdo s’esbiella con peliculas que bei o gran publico como "A lista de Shlindler" o "O pianista", ezt..., a diferenzia d'as pocas peliculas que fan menzión a lo chenozidio armenio)

En 1987 o Parlamento Europeu declaró que a negazión d'o gobierno turco yera un obstaclo pa l'adesión de Turquía a la CEE. En Turquía ye proibito parlar d'o chenozidio en publico. O escritor Hrant Dink d'a reduzita comunidat armenia d'Estambul denunzió o chenozidio, fue chuzgato en diferents ocasions por ixo, e fue asesinato por un terrorista turco, que fue bisto por muitos turcos como un erue.

Bibliografía