Diferencia entre revisiones de «Elizate»
Sin resumen de edición |
m muit bien, Mazinho |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Imachen:BedonaArrasate.JPG|thumb|right|300px|O ''elizate'' de Bedoña, |
[[Imachen:BedonaArrasate.JPG|thumb|right|300px|O ''elizate'' de Bedoña, amán d'[[Arrasate]] fue incorporata a lo concello en os anyos 1960]] |
||
Una '''elizate''' u '''anteiglesia''' (en castellán) ye una localidat u |
Una '''elizate''' u '''anteiglesia''' (en castellán) ye una localidat u destrito municipal d'o [[País Vasco]] que tien o suyo orichen en as comunidatz que s'organizaban arredol d'una [[parroquia]] y teneban como organo de gubierno l'asambleya de totz os vecins que se reuniban en [[concello ubierto]] celebrato en o portico d'a [[Ilesia (edificio)|ilesia]] parroquial. |
||
== Etimolochia == |
== Etimolochia == |
||
'''Elizate''' ye un termino [[ |
'''Elizate''' ye un termino [[Idioma vasco|vasco]] formato por as parolas ''eliza'' "ilesia" + ''ate'' "puerta". A suya traducción literal sería alto u baixo "puerta d'ilesia", fendo referencia a o puesto an se bi celebraban os concellos d'a parroquia. A traducción d'iste vocable ta o castellán ye ''anteiglesia'', "debant d'a ilesia". |
||
== Orichen == |
== Orichen == |
||
Linia 11: | Linia 11: | ||
:*Institucionalización publica d'as arrocladas celebratas |
:*Institucionalización publica d'as arrocladas celebratas |
||
⚫ | En [[Vizcaya]] ista institución alazetal se consolida en creyar-se as [[Chuntas Chenerals de Vizcaya|Chuntas Chenerals]], que son as reunions d'os representants d'as esferents ''elizates'' d'un territorio. Ista institución gozaba d'una ampla autonomía respective d'os organs de gubierno d'o Senyorio. Os fueros de [[1452]] y [[1526]] no incluyen que una muit chicota normativa respective a las autoridatz d'as ''elizates''. |
||
⚫ | En [[Vizcaya]] ista institución alazetal se consolida en creyar-se as [[Chuntas Chenerals de Vizcaya|Chuntas Chenerals]], que son as reunions d'os representants d'as esferents ''elizates'' d'un territorio. Ista institución gozaba d'una ampla autonomía |
||
== Organización== |
== Organización== |
||
As ''elizates'' vizcainas feban parti d'a denominata "[[Tierra Llana]]" (ye |
As ''elizates'' vizcainas feban parti d'a denominata "[[Tierra Llana]]" (ye decir, ''[[Tierra plana|Tierra Plana]]''). Se rechiban y richen por o dreito foral; en contraposición a os fueros d'as villas y ciudatz. Una colla d'''elizate''s feban una [[Merindat]] |
||
A responsabilidat d'o gubierno correspondeba a l'asambleya d'os vecins, que yera presidita por un fiel sindico y procurador cheneral, que afillaba como representacion de l'autoridat a ''[[makila]]'' d'a ''elizate''. |
A responsabilidat d'o gubierno correspondeba a l'asambleya d'os vecins, que yera presidita por un fiel sindico y procurador cheneral, que afillaba como representacion de l'autoridat a ''[[makila]]'' d'a ''elizate''. |
||
O fiel |
O fiel eixerceba o cargo por un periodo de tiempo determinato, por un regular una anyada, y representaba a la ''elizate'' en as Chuntas d'a merindat correspondient. |
||
As ''elizates'' se trobaban dividitas en confrarias que correspondeban a los suyos vicos. Actualment encara se |
As ''elizates'' se trobaban dividitas en confrarias que correspondeban a los suyos vicos. Actualment encara se mantién a institución en muitos pocos puestos. Eixemplo de pervivencia d'as mesmas son as ''elizates'' de [[Derio]] y [[Iurreta]] |
||
==Enrastres externos== |
== Enrastres externos == |
||
*{{es}} [http://www.euskomedia.org/aunamendi/1312 Elizate] [[Enciclopedia Auñamendi]]. |
* {{es}} [http://www.euskomedia.org/aunamendi/1312 Elizate] [[Enciclopedia Auñamendi]]. |
||
[[Categoría:Administración territorial]] |
[[Categoría:Administración territorial]] |
Versión d'o 18:28 21 nov 2010
Una elizate u anteiglesia (en castellán) ye una localidat u destrito municipal d'o País Vasco que tien o suyo orichen en as comunidatz que s'organizaban arredol d'una parroquia y teneban como organo de gubierno l'asambleya de totz os vecins que se reuniban en concello ubierto celebrato en o portico d'a ilesia parroquial.
Etimolochia
Elizate ye un termino vasco formato por as parolas eliza "ilesia" + ate "puerta". A suya traducción literal sería alto u baixo "puerta d'ilesia", fendo referencia a o puesto an se bi celebraban os concellos d'a parroquia. A traducción d'iste vocable ta o castellán ye anteiglesia, "debant d'a ilesia".
Orichen
L'orichen d'ista traza d'organización que tien relieu socio-politico, ye basato en os siguents elementos:
- Existencia d'una ilesia parroquial
- Institucionalización publica d'as arrocladas celebratas
En Vizcaya ista institución alazetal se consolida en creyar-se as Chuntas Chenerals, que son as reunions d'os representants d'as esferents elizates d'un territorio. Ista institución gozaba d'una ampla autonomía respective d'os organs de gubierno d'o Senyorio. Os fueros de 1452 y 1526 no incluyen que una muit chicota normativa respective a las autoridatz d'as elizates.
Organización
As elizates vizcainas feban parti d'a denominata "Tierra Llana" (ye decir, Tierra Plana). Se rechiban y richen por o dreito foral; en contraposición a os fueros d'as villas y ciudatz. Una colla d'elizates feban una Merindat
A responsabilidat d'o gubierno correspondeba a l'asambleya d'os vecins, que yera presidita por un fiel sindico y procurador cheneral, que afillaba como representacion de l'autoridat a makila d'a elizate.
O fiel eixerceba o cargo por un periodo de tiempo determinato, por un regular una anyada, y representaba a la elizate en as Chuntas d'a merindat correspondient.
As elizates se trobaban dividitas en confrarias que correspondeban a los suyos vicos. Actualment encara se mantién a institución en muitos pocos puestos. Eixemplo de pervivencia d'as mesmas son as elizates de Derio y Iurreta