Ixep

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Localidá Aragón Ixep (en castellán Ejep) ye un lugar aragonés d'a comarca de Ribagorza y provincia de Uesca. En tiempos yera parti d'o nuclio poblazional de Paniello, pero en l'actualidat pertenexe a Graus, capital d'a Baixa Ribagorza.

A suya población ye de 22 abitants.

Localización cheografica

Ixep se situga a 737 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia d'onze quilometros d'o norte de Graus, en a bersán dreita d'o riu Esera, o cualo trescruza ista poblazión y s'amorta en a Zinca. Encá d'estar desapartau de l'Esera, o pueblo bebe d'o riu dende a creyazión d'a planta depuradora situgada en o lugar bizín de Torrobato. D'antis más, bebeba y arregaba con l'augua de bels pozos d'a sarra Paniello.

Se troba situato a una distancia de 97 km d'a ziudat de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Urbanismo

L'urbanismo ye irregular de tot y componiu por una plaza y catorze casas ripartitas a trabiés de dos carreras prenzipals. En a plaza bi ha bancos ta escansar-se, una canasta que ye ocheto de chuego y l'antigo labadero. Sin dembargo, ro más importán ye a ilesia cristiana que, asinas como endica o busto labrau en piedra situgau en o portiello, ye adedicata a San Per. En ista talla pués uellar a imachen o san con una gran clau, sinno d'a Ilesia catolica. En zageras, o templo de planta cuadrata a goyau de bels prozesos de reyabilitazión. En istos, as dependenzias d'o mosén han estau sacatas y reconbertitas en bels espazios sozials: una gran sala con barra, una cambra de besita medica y una chicorrota cambra d'esposizions.

As casas se riparten en una carrera prenzipal, una carrera redolar y cuatro camins. En a carrera prenzipal d'o lugar bi ha Ca Marco, Ca Torrén, Ca Cambra, Ca Balero y Ca Blas. Trescruzaus con ista carrera, o camín que ba ta ra plaza a Ca Chía y o camín d'en comienzo a C'Aznar. En a carrera redolar bi ha Ca Barón, Ca Bolante, Ca Barrabés, Ca Baldellou y Ca Rei. Trescruzaus con ista carrera, camín Bolante a l’antiga Ca Texidor y camín l'Escuela a iste antigo edifizio combertiu en casa. Antiparti, bi ha uertetas ripartitas por tot o municipio y as torres con animals sen toz luen d'o lugar.

Poblazión y luenga

En comienzos d'o XXIeno sieglo, a población zensata yera d'arredol 22 abitans, pero cal izir que o lumero reyal d'abitadors ye bariable en funzión de l'epoca de l'anyo u mesmo de l'anyada. O chentilizio d'o lugar ye ixepino/ina/ins/inas. Pueblo que conserba a parla baixoribagorzana, dialeuto de l'aragonés, como luenga materna. En l'actualidat, a suya usanza escomenzipia amenguar en fabor d'o castiellán, pero encá sen continan sentín muitas parolas y expresions.

Economía y torismo

As prenzipals autibidáz economicas d'Ixep sen l'agricultura de zerial de secano, antimás d'as uartas indibiduals, y a cría d'animals: tozins, pollos, conillos... Zagueramén, s'ha desarrollau o torismo rural grazias a ra sobreguena localización d'o municipio. Iste t'ufre a posibilidat d'amanar-te por endrezeras balizatas enta lugars albandonaus, como Arbués y Aldeya Mora; espleitar-te conoxién atros lugars d'a sarra Paniello u d'a comarca de Ribargoza; ficar-te en augua en l'Esera u besitar o zentro budista Dag Sang Kagyu, situgau entre Paniello y Ixep.

Fiestas

As fiestas grans d'o lugar se zalebran en onor a San Agostín, o zaguer cabo de semanada d'agosto. En eras alcostumbra aber-ie misa patronal con riparto de bin y torta a ra suya fin, sorteyo de pernils, chuegos enfantils, campionato de giñote y conzierto de nuei. Atras zalebrazions han lugar arredol d'as dos armitas d'o municipio. D'un costau, cada primer domingo mayo bi ha romería ta San Chuan (e San Pablo), con riparto de bin y torta, y una lifara popular. D'atro costau, cada 20 chinero s'en-ba ta San Sebastián a chuntas con as chens orichinarias d'os pueblos bizins de Torrobato, Perarruga, Arbués y Lo Mon. Alcostumbra aber-ie chenta u riparto de bin y torta.