Diferencia entre revisiones de «Valls»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
→‎''Calçots'' y ''calçotades'': Sustituyindo..., replaced: Denominazión → Denominación
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎Historia: AraBot, 100% aragonés, replaced: Istoria → Historia
Linia 31: Linia 31:
D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de [[Picamoixons]], [[Fontscaldes]] y [[Masmolets]] y a urbanizazión d'[[El Bosc de Valls]], a más d'os despoblatos de L'Espinavesa, El Palau de Reig y Olivet.
D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de [[Picamoixons]], [[Fontscaldes]] y [[Masmolets]] y a urbanizazión d'[[El Bosc de Valls]], a más d'os despoblatos de L'Espinavesa, El Palau de Reig y Olivet.


== Istoria ==
== Historia ==
En estar situato en un puesto de paso, en a plana, a man d'o [[río Francolí]], o termin municipal de Valls ya fue ocupato en a [[Preistoria]], como muestra, entra atros, un [[chazimiento arqueolochico]] en [[Picamoixons]].
En estar situato en un puesto de paso, en a plana, a man d'o [[río Francolí]], o termin municipal de Valls ya fue ocupato en a [[Preistoria]], como muestra, entra atros, un [[chazimiento arqueolochico]] en [[Picamoixons]].



Versión d'o 15:00 2 nov 2010

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Localidat Espanya

Valls ye un municipio catalán situato en a provincia de Tarragona, capital d'a comarca d'Alto Campo y d'o partito chudicial de Valls.

A suya población ye de 24.710 habitants (2008), en una superficie de 55,28 km² con una densidat de población de 447,00 hab/km².

Cheografía

Valls ye situato a 215 metros d'altaria sobre o ran d'o mar, a una distancia de 19 km de Tarragona, a capital d'a suya provincia.

D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de Picamoixons, Fontscaldes y Masmolets y a urbanizazión d'El Bosc de Valls, a más d'os despoblatos de L'Espinavesa, El Palau de Reig y Olivet.

Historia

En estar situato en un puesto de paso, en a plana, a man d'o río Francolí, o termin municipal de Valls ya fue ocupato en a Preistoria, como muestra, entra atros, un chazimiento arqueolochico en Picamoixons.

Ista ocupazión d'o territorio s'intensificó con os ibers, y més encara mientres o Imperio Román, quan a ocupazión espazial estió muit intensa.

Sindembargo, no se puet charrar propiament d'a esistenzia de Valls dica o siegglo XII, quan la Corona d'Aragón ya eba conquerito a comarca.

Economía

Tradizionalment, a economía de Valls yera basata en l'agricultura, con biña, olibera, zerials, almendrera y abellanera. Autualment, destaca tamién a ganadería, en espezial l'abicultura.[1]

Demografía

Evolución demografica
1497 f 1515 f 1553 f 1717 1787 1857 1877 1887 1900
245 337 665 3.116 8.155 13.588 13.250 13.274 12.625

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1990
11.911 10.698 11.210 10.866 11.650 11.886 15.091 18.753 20.283

1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008
20.074 20.263 20.206 20.098 20.382 21.048 22.237 23.315 -
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
- - - - - - - - -
2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 -
- - - - - - - - -

1497-1553: fuegos; 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito

Cultura

Castellers

A Colla Vella dels Xiquets de Valls, una d'as prenzipals colles castelleres d'a ziudat, en un concurso de castellers en Vilafranca del Penedès.

Os castellers, agrupatos en as ditas colles castelleres, son uno d'os siñals d'identidat de Valls y d'as comarcas amanatas (Penedés y Campo de Tarragona), y bi naxioron en o sieglo XVIII; a colla castellera más antiga conoxita ye a Colla dels Pagesos, establita en 1801 en Valls.[2] Os castellers construyen castells (castiellos, en aragonés) umans, alzatos sin aduya mecanica de dengún tipo, que gosan plegar ta os nueu u diez pisos d'altaria.

Calçots y calçotades

Os calçots son unas zebollas (d'a bariedat Blanca Tardana de Lérida) que se puet trobar en zonas d'as comarcas de l'Alto Campo, Baixo Campo, Tarragonés y Baixo Penedés, y que se calzan (d'aquí o suyo nombre) con tierra sobre os suyos brotes ta que crexca en altaria, quedando un tallo blanco d'arredol de 20–25 cm de largaria.

A suya temporada de cautibo ye a finals d'ibierno y prenzipios de primabera, y se preparan a la brasa, sobre un fuego y brasa de sarmientos de biña, cremando a parte exterior d'a zebolla y dexando o suyo interior tierno y cremoso. Ta minchar-los, s'elimina con as mans a parte cremada, s'alzan y se minchan enteros, mullatos en una salsa espezial. Ye nezesario fer serbir uns babers ta no ensuziar-se. Zaguerament, ye una autibidat turistica en a comarca, con as ditas calçotades.

O suyo orichen ye en Valls, que tien una Denominación d'Orichen ta a protezión d'os suyos calçots. Se diz que estió un campesín u pagès de Valls, dito o Xat de Benaiges quien descubrió o prozedimiento a finals d'o sieglo XIX.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partito 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007
PSC 6 9 9 10 8 7 8 7
CiU 5 6 6 9 10 8 9 10
CC-UCD 2 - - - - - - -
CUP - - - 1 -[3] - 1 1
ERC 1 - 2 1 2 5 2 2
PP - 1[4]. - - - 1 1 1
PSUC/IC 3[5] 1[5] - - 1[6] - - -
Total 17 17 17 21 21 21 21 21

Fuent: MUNICAT, en a pachina web d'a Generalitat de Catalunya.

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partito politico
19791983
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072008 Dolors Batalla i Nogués CiU
20082011 Albert Batet Canadell CiU

Molimentos

Fiestas

Localidaz achirmanatas

Enrastres externos

Referencias