Diferencia entre revisiones de «Calmucos»

Os '''calmucos''' son un pueblo que abita as estepas d'a baxabaixa [[Río Bolga|Bolga]], estando poco més d'a metat d'os abitants d'a Republica Autonoma de [[Calmuquia]], tamién bi n'ha uns pocos en atras rechions d'o sur d'a [[Federazión Rusa]]. Charran una [[Luengas mongolsluenga mongola]] occidental en bías de desaparición e son [[Budismo|budistas]] [[lamaísta]]s con una minoría combertita a lo [[Ilesia Ortodocsa|cristianismo ortodoxo]]. En [[1989]] yeran uns 146.000.

En a [[años 1610|decada de 1610]] a tribu [[torgot]] fue benzita por a tribu chora y emigró con fazions d'atrás tribus ta l'ueste abandonando a rechión de [[Tarbagatai]]. Tenioron choques con os [[cazacos]]. Poco dimpués de [[1630]] plegoron t'as estepas d'a baxabaixa Bolga e dende alabez son conoxitos como calmucos. Os calmucos sozmetioron a os [[nogais]] e turcmenios. Os rusos los consideroron utils cuentra as incursions d'os nomadas turcos d'o [[Caucaso]] ([[nogais]], [[carachais]], ezt..) e obtenioron o títol de fidelidat a lo zar.

En [[1771]] bels oirats que fuyiban d'a [[Dzungaria]] ocupata por os [[manchuz]] persuadioron a lo can calmuco pa tornar t'a tierra orichinal d'os calmucos. O día que dezidioron tornar a Bolga no yera chelata e os calmucos d'a marguin occidental no podioron dixar as estepas d'a BaxaBaixa Bolga, d'esta traza uns 170.000 calmucos d'a marguin oriental emigroron en direzión Dzungaria tenendo choques con os cazacos, y estando derrotatos finalment por os manchuz. As autoridaz manchuz n'establioron beluns en a Bal d'o [[Río Ili|Ili]] como colons e n'ixemenoron atros més ta l'este, en territorio mongol.

Os calmucos que quedoron en a marguin occidental prenioron o control d'a marguin oriental, pertenexeban a dos d'as tribus tribus historicas, [[torgot]] e [[derbet]] e a d'atra dita ''[[Buzawa]]'' que bibe en a Ribera d'o [[Río Don|Don]]. En [[1773]]-[[1775]] partiziporon en a rebuelta de [[Pugachov]] e [[Catalina II de Rusia]] posó fin a l'autonomía d'os calmucos. Dende alabez muitos calmucos sirbioron en o [[Exerzito ruso|exerzito imperial]]. Os calmucos se destacoron en a guerra cuentra [[Napolión]]. Uns arquers d'a tribu [[torguz|torgut]] baxobaixo as ordens d'o cheneral [[Mikhail Kutuzov]] luiton cuentra os franzeses en [[1812]].<ref>Michel Hoàng, Ingrid Cranfield-Genghis Khan, p.323</ref>. Tres rechimientos de calmucos entroron en [[París]] en [[1814]], dos d'ellos montatos a [[camello]]. Rematoron por sedentarizar-sen a fins d'o [[sieglo XIX]]. [[Lenin]] yera un ruso con debantpasatos calmucos y estió sensible con lurs problemas. Sindembargo bels calmucos fuyoron d'o [[Imperio Ruso]] dimpués d'a derrota d'o [[exerzito blanco]] en a [[Guerra Zibil Rusa]] luego d'a [[Revolución Rusa]].