Diferencia entre revisiones de «Caracalpacos»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m robot Añadido: eo:Karakalpakoj
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-adibir +adhibir)
Linia 30: Linia 30:
A fins d'os años 80 d'o sieglo XX puyó l'autoconzenzia d'os Caracalpacos, e amanixen reibindicazions, destacando-ne:
A fins d'os años 80 d'o sieglo XX puyó l'autoconzenzia d'os Caracalpacos, e amanixen reibindicazions, destacando-ne:
* Que lis tornen as tierras que agora ocupan os uzbecos.
* Que lis tornen as tierras que agora ocupan os uzbecos.
* Beluns reclaman deseparar-sen d'Uzbequistán e re-adibir-sen en Rusia en as condizions atorgatas a atras republicas autonomas, belatros reclaman o estatuto de republica independient.
* Beluns reclaman deseparar-sen d'Uzbequistán e re-adhibir-sen en Rusia en as condizions atorgatas a atras republicas autonomas, belatros reclaman o estatuto de republica independient.


== Bibliografía ==
== Bibliografía ==

Versión d'o 10:19 7 oct 2010

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Pueblo Os caracalpacos abitan en Caracalpaquistán (Usbekistán), chunto a la Mar d'Aral y en as riberas d'o río Amu-Darya. En o zenso de 1989 yeran 423.000 endibidos, o 31 % d'os abitants de Caracalpaquistán. Charran una luenga turquesa d'a branca quipchac. Son musulmans sunnís seguidors d'a escuela Hanafí. Lur traza de bida tradizional ye o pastoreyo nomada, i-abendo tamién pescadors e agricultors sedentarios en menor mida.

Luenga

Dentro d'as luengas turquesas d'a branca quipchak a luenga d'os caracalpacos ye més pareixita a lo nogai e a lo cazaco. A suya forma escrita se basa en o dialeuto nororiental e no se desembolicó dica os años 20 d'o sieglo XX. S'escribiba en alfabeto latín dica 1928, dende 1938 fan serbir o zirilico, a causa d'a politica linguistica sobietica que beyó un periglo que os pueblos turqueses d'a ex URSS fesen serbir o mesmo alfabeto que en a Turquía kemalista. O suyo etnonimo significa "os gorros negros".

Istoria

Son menzionatos por primera begata en Asia Zentral a fins d'o sieglo XVII. Caracalpaquistán fue ocupato por o Imperio Ruso en 1873. En 1925 os sobieticos proclamoron a Oblast ("rechión") autonoma de Caracalpac, dentro d'a Republica Sozialista Sobietica Autonoma de Cazaquistán, que a més feba parte d'a Republica Federatiba Sozialista Sobietica Rusa. Esdebinió republica autonoma en 1932, pero en 1936 fue adibita a Uzbequistán.

Dica os años sisanta d'o sieglo XX o 90 % encara bibiban e treballaban en o meyo rural. Entre 1960 e 1970 a situazión cambeyó e Caracalpaquistán esdebinió a rechión més urbanizata d'o Uzbequistán, con o 50 % d'a poblazión conzentrata en ziudaz. A capital crexió dica quintuplicar-se e atras ziudaz triplicoron a suya mida. O esodo rural se produzión por o desastre ecolochico d'a Mar d'Aral que s'encomenzó a desecar por unos reganos de cotón no sostenibles.

A fins d'os años 80 d'o sieglo XX puyó l'autoconzenzia d'os Caracalpacos, e amanixen reibindicazions, destacando-ne:

  • Que lis tornen as tierras que agora ocupan os uzbecos.
  • Beluns reclaman deseparar-sen d'Uzbequistán e re-adhibir-sen en Rusia en as condizions atorgatas a atras republicas autonomas, belatros reclaman o estatuto de republica independient.

Bibliografía

  • Amiram Gonen, DICCIONARIO DE LOS PUEBLOS DEL MUNDO. 1996 Anaya&Mario Muchnik.