Diferencia entre revisiones de «Val d'Acumuer»

← Ir ta a edición anterior Ir t'a edición siguient →

Contenido eliminado Contenido añadido

En renglón

Versión d'o 07:56 15 set 2010

A val d'Acumuer u val de l'Aurín ye una bal perinenca d'Aragón formata por o río Aurín y situata en a comarca uescana de l'Alto Galligo, en o municipio de Samianigo.

Fan parti d'ista val os lugars d'Isín, Asqués, Bolás, Asún y a suya capital, Acumuer. Actualment son totz despoblatos, fueras d'Acumuer. L'acceso a la val se fa dende Samianigo por Larrés que ye a dentrata natural d'ista.

Cheograficament muga con o Sobremont por l'este, a o sud con a Val Ancha, a l'ueste con a Garcipollera y a o norte con a sierra d'a Partaqua, estando a penya Retona (2.764 m), punto más alto d'ista sierra tamién a tuca más alta d'a val. D'antis más se dividiba o puerto d'Acumuer en as partidas de Plan d'Igués, Espedregueras, Cubilar Nuevo, A Canal, Canales, La Raya u Lera de Sede y Bucuesa.

A cabecera d'a val ye protechita, estando un puesto d'importancia comunitaria conoixito como as Turberas d'Acumuer, con una superficie de 13 hectarias. A val remata en a punta Escarra (triple muga entre os municipios de Samianigo, Sallent y Canfranc) chunto a o ibón de Bucuesa, naixedero d'o río Aurín. A más 91 hectarias d'a ribera de l'Aurín tamién se troban protechitas como puesto d'importancia comunitaria, con selvas de pins, fabars y caixicars prou bien conservatos.

Por estar una val prou zarrata s'alzoron as suyas tradicions y identidat cultural, encluyita a luenga aragonesa, dica prencipios d'o sieglo XX. L'aragonés d'a val d'Acumuer ye més pareixito a l'aragonés d'a Tierra de Biescas y d'o Sobremont que no a l'aragonés chaqués.

Entre l'anyo 1979 y os anyos 1990 se quitó gas natural d'os chacimientos que bi heba en ista val, amán de Isín, estando os más importants d'Aragón. Dende que s'acotoló o gas istos chacimientos s'han feito servir como almadazens naturals de gas.

Historia

En a val d'Acumuer s'establió en o sieglo X o monesterio de Sant Martín de Cercito.^[1]

Bibliografía

Tradición oral en el Valle de Acumuer Pilar Gracia Oliván, Ed. Yalliq. ISBN 84-932793-0-7.
Red Natural de Aragón Num. 12 Alto Gállego. Prames. ISBN 978-84-8321-812-9.

Referencias

↑ (es) El proceso de centralización de los monasterios aragoneses entre los siglos IX y XI, por José Luis Corral Lafuente.

[Corral_Lafuente-1] (es) El proceso de centralización de los monasterios aragoneses entre los siglos IX y XI, por José Luis Corral Lafuente.

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Infobox val
-{{Grafía_87}}
+|nombre= Val d'Acumuer
-[[Imachen:Bal d'Acumuer.png|thumb|250px|Situazión d'a bal.]]
+|nombre_orichinal=
-A '''bal d'Acumuer''' u '''bal de l'Aurín''' ye una [[bal]] [[Perineus|perinenca]] d'[[Aragón]] formata por o [[río Aurín]] e situata en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] [[provincia de Uesca|uescana]] de l'[[Alto Galligo]], en o [[municipio]] de [[Samianigo]].
+|imachen=
+|títol=
+|estato=
+|país= [[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]]
+|tpdivision= [[Comarcas d'Aragón|Comarca]]
+|division= [[Alto Galligo]]
+|tpdivision2= [[Municipio]]
+|division2= [[Samianigo]]
+|tpdivision3=
+|division3=
+|capital= [[Acumuer]]
+|localidatz=
+|tipo=
+|macizo= [[Perineus]]
+|ríos= [[Río Aurín]]
+|orientación = [[Norte]]-[[Sud]]
+|largaria=
+|acceso=
+|mapa=[[Imachen:Bal d'Acumuer.png|250px|Situación d'a val.]]
+}}
+A '''val d'Acumuer''' u '''val de l'Aurín''' ye una [[bal]] [[Perineus|perinenca]] d'[[Aragón]] formata por o [[río Aurín]] y situata en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] [[provincia de Uesca|uescana]] de l'[[Alto Galligo]], en o [[municipio]] de [[Samianigo]].
-Fan parti d'ista bal os lugars d'[[Isín]], [[Asqués]], [[Bolás]], [[Asún]] e a suya capital, [[Acumuer]]. Autualment son toz despoblatos, menos Acumuer. L'aczeso a la bal se fa dende Samianigo por [[Larrés]] que ye a dentrata natural d'ista.
+Fan parti d'ista val os lugars d'[[Isín]], [[Asqués]], [[Bolás]], [[Asún]] y a suya capital, [[Acumuer]]. Actualment son totz despoblatos, fueras d'Acumuer. L'acceso a la val se fa dende Samianigo por [[Larrés]] que ye a dentrata natural d'ista.
-Cheograficament muga con o [[Sobremón]] por l'este, a lo sur con a [[Bal Ancha]], a l'ueste con a [[Garzipollera]] e a lo norte con a [[sierra d'a Partacua]], estando a [[peña Retona]] (2.764 m), punto más alto d'ista sierra tamién a tuca más [[Altaria|alta]] d'a bal. D'antis más se dibidiba o puerto d'Acumuer en as partidas de ''Plan d'Igués'', ''Espedregueras'', ''Cubilar Nuebo'', ''A Canal'', Canales'', ''La Raya'' u ''Lera de Sede'' e ''Bucuesa''.
+Cheograficament muga con o [[Sobremont]] por l'este, a o sud con a [[Val Ancha]], a l'ueste con a [[Garcipollera]] y a o norte con a [[sierra d'a Partaqua]], estando a [[penya Retona]] (2.764 m), punto más alto d'ista sierra tamién a tuca más [[Altaria|alta]] d'a val. D'antis más se dividiba o puerto d'Acumuer en as partidas de ''Plan d'Igués'', ''Espedregueras'', ''Cubilar Nuevo'', ''A Canal'', Canales'', ''La Raya'' u ''Lera de Sede'' y ''Bucuesa''.
-A cabezera d'a bal ye protechita, estando un puesto d'importanzia comunitaria conoxito como as [[Turberas d'Acumuer]], con una [[superfizie]] de 13 [[etaria]]s. A bal remata en a [[punta Escarra]] (triple muga entre os municipios de Samianigo, [[Sallén de Galligo|Sallén]] e [[Canfrán]]) chunto a lo [[ibón de Bucuesa]], naxedero d'o río Aurín. A más 91 etarias d'a ribera de l'Aurín tamién se troban protechitas como puesto d'importanzia comunitaria, con [[selba]]s de [[pin]]s, [[fabar]]s e [[caxicar]]s prou bien conserbatos.
+A cabecera d'a val ye protechita, estando un puesto d'importancia comunitaria conoixito como as [[Turberas d'Acumuer]], con una [[superficie]] de 13 [[hectaria]]s. A val remata en a [[punta Escarra]] (triple muga entre os municipios de Samianigo, [[Sallent de Galligo|Sallent]] y [[Canfranc]]) chunto a o [[ibón de Bucuesa]], naixedero d'o río Aurín. A más 91 hectarias d'a ribera de l'Aurín tamién se troban protechitas como puesto d'importancia comunitaria, con [[selva]]s de [[pin]]s, [[fabar]]s y [[caixicar]]s prou bien conservatos.
-Por estar una bal prou zarrata s'alzoron as suyas tradizions e identidat cultural, encluyita la [[idioma aragonés|luenga aragonesa]], dica prenzipios d'o [[sieglo XX]]. L'[[Aragonés d'a bal d'Acumuer]] ye més pareixito a l'[[aragonés d'a Tierra de Biescas]] e d'o [[Sobremón]] que no a l'aragonés [[aragonés chaqués|chaqués]].
+Por estar una val prou zarrata s'alzoron as suyas tradicions y identidat cultural, encluyita a [[idioma aragonés|luenga aragonesa]], dica prencipios d'o [[sieglo XX]]. L'[[aragonés d'a val d'Acumuer]] ye més pareixito a l'[[aragonés d'a Tierra de Biescas]] y d'o [[Sobremont]] que no a l'aragonés [[aragonés chaqués|chaqués]].
-Entre l'año [[1979]] e os [[años 1990]] se quitó [[gas natural]] d'os chazimientos que bi eba en ista bal, amán de Isín, estando los más importants d'Aragón. Dende que s'acotoló lo gas istos chazimientos s'han feito serbir como almadazens naturals de gas.
+Entre l'anyo [[1979]] y os [[anyos 1990]] se quitó [[gas natural]] d'os chacimientos que bi heba en ista val, amán de Isín, estando os más importants d'Aragón. Dende que s'acotoló o gas istos chacimientos s'han feito servir como almadazens naturals de gas.
-== Istoria ==
-En a bal d'Acumuer s'establió en o [[sieglo X]] o [[monesterio de San Martín de Zerzito]].<ref name="Corral Lafuente">{{es}} [http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=615560&orden=88638 ''El proceso de centralización de los monasterios aragoneses entre los siglos IX y XI''], por [[José Luis Corral Lafuente]].</ref>
+== Historia ==
+En a val d'Acumuer s'establió en o [[sieglo X]] o [[monesterio de Sant Martín de Cercito]].<ref name="Corral Lafuente">{{es}} [http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=615560&orden=88638 ''El proceso de centralización de los monasterios aragoneses entre los siglos IX y XI''], por [[José Luis Corral Lafuente]].</ref>
 == Bibliografía ==