Diferencia entre revisiones de «Antoine van Leeuwenhoek»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (- á + a )
Xqbot (descutir | contrebucions)
m robot Añadido: ga:Antonie van Leeuwenhoek
Linia 44: Linia 44:
[[fr:Antoni van Leeuwenhoek]]
[[fr:Antoni van Leeuwenhoek]]
[[fy:Antoni van Leeuwenhoek]]
[[fy:Antoni van Leeuwenhoek]]
[[ga:Antonie van Leeuwenhoek]]
[[gan:婁溫學]]
[[gan:婁溫學]]
[[gv:Antonie van Leeuwenhoek]]
[[gv:Antonie van Leeuwenhoek]]

Versión d'o 19:27 18 ago 2010

Plantilla:Grafía 87

Antón Van Leeuwenhoek, comerziant e zientifico neerlandés que ba fer as primeras obserbazions de microorganismos.

Anton (u Antoine) van Leeuwenhoek (Delft, Países Baixos, 24 d'otubre de 1632 - †26 d'agosto de 1723), o suyo nombre completo estió Thonius Philips van Leeuwenhoek (prenunziato leiebenjúck), estió un comerziant e zientifico neerlandés, conoixito por as milloras que introduzió en a fabricazión de microscopios e os suyos descubrimientos pioners a redol d'os protozous, os globulos royos en a sangre, o sistema de capilars, amás d'os zerclos bitals de bels inseutos.

Leeuwenhoek no teneba guaire formazión zientifica, e dimpués que o suyo pai morió d'una malotía cuan teneba bellas seis añadas, a suya mai casó de nuebas ta embiduar pocas añadas dimpués.

O choben Leeuwenhoek partió ta Amsterdam ta rezibir formazión como comerziant de paños con un comerziant escozés. Manimenos, a suya curiosidát natural li lebó a contautar con a literatura zientifica, estando leutor cutiano de temas d'Astronomía, Zenzias naturals, Matematicas y Quimica. Enguán se considera que bellas milloras que l'olandés introduzió en os lentes de microscopios estioron pensatas ta diferenziar as trazas d'os testiles antes que no ta treballar con elementos biolochicos, encara que d'a unión d'ista autibidat profesional y o suyo interés por a zenzia en surtión bellas alportazions memorables t'a biolochía. Una begada que casó, se tornó ta Delft con a suya muller, anque obrió una botiga de paños.

En istas añadas de comerziant e aduyant d'alguazil en Delft, van Leeuwenhoek fabricó os suyos primers lentes dimpués d'aprender o soflau y pulimiento d'o bidrio por a suya cuenta. Grazias ta istos microscopios artesanals beyó as primeras fibras musculars e confirmó as teorías de l'italiano Marcello Malpighi a redol d'a zirculazión d'a sangre por os capilars. Dica 1674 ba proseguir con o desembolique d'a suya tecnica de perfezionamiento de lentes, momento cuan ye datata a suya primer descripzión detallata d'os globulos royos. En ista mesma añada ba fer as obserbazions en augua de plebia d'una balseta y en a suya propia saliba, a partir d'as que ba fer a conoixita descripzión d'os animalez chicorrons que güe se denominan protozous.

En l'añada de 1679 van Leeuwenhoek obserbó as primeras bauterias (bazilos), prenendo trozez d'o suyo propio sarro dental, y tamién espermatozous umanos.

Grazias a estar o primer en tener lentes de tanta calidat, podió fer una serie de descubrimientos que denguno yera en condizions de fer en ixas embueltas. Pero Antón van Leeuwenhoek no ye sólo recordau por istos descubrimientos, sino tamién por muitas d'as conclusions t'as que plegó. D'istas obserbazions en charró a o suyo amigo Reinier de Graaf, un medico de Delft con contautos en a Royal Society de Londres. Van Leeuwenhoek obtenió o reconoximiento ofizial d'a soziedat britanica en 1680.

Toz os decumentos que ba fer en a suya bida ban estar escritos en luenga olandesa, cosa bien rara en un tiempo en que toda a literatura zientifica s'imprentaba en latín.

A istoria diz que, a l'ora de faltar, en o suyo leito de muerte, van Leeuwenhoek ba dictar una carta ta la Royal Society. O secreto ta fer os lentes que feba serbir en as suyas obserbazions marchó con el o 26 d'agosto de 1723, cuan l'olandés yera per as 91 añadas d'edat. Increyiblement, beluns d'os lentes simples que ba fer en bida ban alcanzar os 480 aumentos, fita que no estió igualata dica o sieglo XIX, cuan se ba imbentar o microscopio compuesto.