Premio Nobel

Alfred Nobel.

O Premio Nobel ye un conchunto de premios que s'atorgan cada añada a presonas con imbestigazions d'importanzia, u con imbentos destacatos u atros tipos de contribuzions a la soziedat. Qui establió istos premios estió Alfred Nobel, un imbentor y empresario sueco, en o suyo testamento. Nobel firmó o suyo testamento en o Club Sueco-Noruego de París o 27 de nobiembre de 1895, cuan estió conszient d'a importanzia d'o suyo imbento prenzipal, a dinamita, en a guerra muderna, cosa que yera l'alazez d'a suya fortuna.

A primera zeremonia d'entrega d'os premios estió en 1901, y se zelebran actualment en Estocolmo (Suezia), encara que a zeremonia d'o Premio Nobel d'a Paz se fa en Oslo (Noruega).

Os Premios Nobel son:

• Premio Nobel de Fesica. A dezisión d'o galardonato ye de la Reyal Academia de Zenzias de Suezia.
• Premio Nobel de Quimica. Tamién prene a dezisión a Reyal Academia de Zenzias de Suezia.
• Premio Nobel de Fisiolochía u Medezina. O premiato ye esleito por o Karolinska Institutet d'Estocolmo.
• Premio Nobel de Literatura. Qui dezide o premiato ye l'Academia de Suezia.
• Premio Nobel d'a Paz. Ye esleito por un comité d'o Parlamento de Noruega.
• Premio Nobel d'Economía. Dezide o Banco de Suezia.

Sin d'embargo, tecnicament o Premio d'Economía no ye un Premio Nobel, por no estar prebisto en o testamento de Nobel. Fue instituyito en 1968, y dende 1995 no ye nomás un premio ta o campo d'a Economía, sino que encluye atras Zenzias Sozials, como as Zenzias Politicas, a Psicolochía u a Soziolochía. A familia d'Alfred Nobel no reconix iste premio como un Premio Nobel.

Enrastres externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre o Premio Nobel.
• Fundazión Nobel.
• Instituto Nobel Noruego (Nobel d'a Paz).