Diferencia entre revisiones de «Cancro (constelación)»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-Á +A )
Jpbot (descutir | contrebucions)
→‎Historia d'o nombre: replaced: Arato la clamó ''Καρκινος'' (Karkinos), nombre que continó con Hiparco e Ptolomeu. A forma latinizata, ''Carcinus'', aparixió en as Tablas Alfonsinas de Toledo. [[Eratoste
Linia 52: Linia 52:
O nombre en [[idioma sanscrito|sanscrito]] d'ista [[constelación]] estió ''Karka'' e ''Karkata''; en [[tamil]], ''Karkatan'', e en [[singalés]], ''Kathaca''. Os [[indians]] posteriors la conoixioron como ''Kulira'', d'o griego ''Κολουρος'' (Koluros), o vocable dato per o filosofo [[Proclo]].
O nombre en [[idioma sanscrito|sanscrito]] d'ista [[constelación]] estió ''Karka'' e ''Karkata''; en [[tamil]], ''Karkatan'', e en [[singalés]], ''Kathaca''. Os [[indians]] posteriors la conoixioron como ''Kulira'', d'o griego ''Κολουρος'' (Koluros), o vocable dato per o filosofo [[Proclo]].


Arato la clamó ''Καρκινος'' (Karkinos), nombre que continó con [[Hiparco]] e [[Claudio Ptolomeu|Ptolomeu]]. A forma latinizata, ''Carcinus'', aparixió en as [[Tablas Alfonsinas]] de [[Toledo]]. [[Eratostenes]] estendilló lo nombre a ''Καρκινος, Ονοι, και Φατνη'' ([[Cangrillo]], Burros e Presepe).
Arato la clamó ''Καρκινος'' (Karkinos), nombre que continó con [[Hiparco]] e [[Claudio Ptolomeu|Ptolomeu]]. A forma latinizata, ''Carcinus'', apareixió en as [[Tablas Alfonsinas]] de [[Toledo]]. [[Eratostenes]] estendilló lo nombre a ''Καρκινος, Ονοι, και Φατνη'' ([[Cangrillo]], Burros e Presepe).
[[Imachen:Cancer2.jpg|left|220px|thumb|Representación meyeval de Cáncer]]
[[Imachen:Cancer2.jpg|left|220px|thumb|Representación meyeval de Cáncer]]


O nombre de ''Litoreus'' (que habita la costa) ye de [[Marco Manilio|Manilio]] e d'[[Ovidio]]. Belaltros escritors clasicos en dicen ''Astacus'' e ''Cammarus''. ''Nepa'' aparix en o ''De Finibus'' de [[Cicerón]], e en as obras de [[Columela]], [[Plauto]] e [[Varrón]]. (Totas tienen o significato de "[[cangrillo]]", "[[pantingana]]" u "gricha", u "[[alacrán]]").
O nombre de ''Litoreus'' (que habita la costa) ye de [[Marco Manilio|Manilio]] e d'[[Ovidio]]. Belaltros escritors clasicos en dicen ''Astacus'' e ''Cammarus''. ''Nepa'' apareix en o ''De Finibus'' de [[Cicerón]], e en as obras de [[Columela]], [[Plauto]] e [[Varrón]]. (Totas tienen o significato de "[[cangrillo]]", "[[pantingana]]" u "gricha", u "[[alacrán]]").


Seguntes [[Kircher]], en o Echipto d'os [[copto]]s yera ''Κλαρια'', a ''Bestia seu Statio Typhonis'', o Poder d'a Escuridat. [[La Lande]] la relacionó con [[Anubis]], una d'as divinidatz echipcias que gosan d'asociar-se con [[Sirio]].
Seguntes [[Kircher]], en o Echipto d'os [[copto]]s yera ''Κλαρια'', a ''Bestia seu Statio Typhonis'', o Poder d'a Escuridat. [[La Lande]] la relacionó con [[Anubis]], una d'as divinidatz echipcias que gosan d'asociar-se con [[Sirio]].

Versión d'o 01:14 15 chul 2010

Cáncer
Nombre en latínCancer
AlcorzamientoCnc
Simbolo
ChenitiboCancri
Sinificato en aragonéso candrexo
Aszensión reuta9 h
Declinazión20°
Bistero ta latituzentre -60° e +90°
Millor bisibilidá enmarzo
Aria total506 graus cuadratos
Lumero d'estrelas con
magnitú aparén < 3
0
Estrela más luminosa
 - Magnitú aparén
Al Tarf (β Cnc)
3.5
Plebia de meteoritos
Constelacions con que muga

Cáncer (o cangrillo) ye una d'as constelacions d'o zodiaco, situata entre a constelación de Cheminucos a l'Ueste e a de Leo a l'Este. A lo Norte, se troba la constelacion de Lupo cerbal. A lo Sud, a d'o Can menor e la d'Hidra.

A constelación tamién da o suyo nombre a lo Tropico de Cáncer.

Caracteristicas e obchectos

Ista constelación ye chiqueta e sin estrelas guaire luminosas; α Cancri nomás que tiene una magnitú 4.2. Cáncer ye conoixita ta muitos aficionatos a l'astronomía como la constelación an que se troba Praesepe (M44), o presepe u presepera, un carrazo estelar ubierto an bi ye a estrela η Cancri, que puede alufrar-se con uns prismaticos. O Presepe abraca más d'un grau cuadrato, alufrando-se a simple güello como una luz difusa. Dintro d'o Presepe, encara que dezaga d'él bien luen, bi ha un grupo de galacsias que pertenix a lo carrazo de Coma-Virgo, visibles que con telescopios meyanos. D'altros ochetos d'o cielo profundo que se troban en Cáncer son M67, un carrazo estelar ubierto bien biello, conoixito dende tiempos antigos, e NGC 2775, una galacsia espiral de magnitú 11.3. En una nueit clara, pueden alufrar-sen a güello en a constelación bellas 50 estrelas. A estrela zeta d'a constelación ye una estrela triple.

Mitolochía

A constelación retraye vagamén a fegura d'un cangrillo, o que, chunto con a constelación d'Idra, podría dar orichen a lo mito de l'Idra de Lerna, un d'os Doze Treballos d'Eracles con que s'asozía.

Tamién se diz de Cáncer que estió lo puesto ta o Sol acadio d'o Sud, puede estar que per a suya posición ta o solsticio d'ibierno en l'antiguidá. Dimpuesas s'asociaría con o cuatreno mes, duzu, o paso de chunio a chulio en o calendario occidental moderno, e se conoixería como la Puerta Norte d'o Sol.

Con tan pocas estrelas, estando istas tan poco luminosas, Cáncer yera a ormino bisto como un "Sino Escuro", descrito como negro e sin güellos. Dante en fa referencia en o canto XXV d'o suyo Paradiso:

Poscia tra esse un lume si schiarì
sì che, se ’l Cancro avesse un tal cristallo,
l’inverno avrebbe un mese d’un sol dì.
(Dimpuesas una luz entre éls lociba
que si Cáncer tenese tal cristal,
lo ibierno habría un mes d'un solo día.)

Historia d'o nombre

O nombre en sanscrito d'ista constelación estió Karka e Karkata; en tamil, Karkatan, e en singalés, Kathaca. Os indians posteriors la conoixioron como Kulira, d'o griego Κολουρος (Koluros), o vocable dato per o filosofo Proclo.

Arato la clamó Καρκινος (Karkinos), nombre que continó con Hiparco e Ptolomeu. A forma latinizata, Carcinus, apareixió en as Tablas Alfonsinas de Toledo. Eratostenes estendilló lo nombre a Καρκινος, Ονοι, και Φατνη (Cangrillo, Burros e Presepe).

Representación meyeval de Cáncer

O nombre de Litoreus (que habita la costa) ye de Manilio e d'Ovidio. Belaltros escritors clasicos en dicen Astacus e Cammarus. Nepa apareix en o De Finibus de Cicerón, e en as obras de Columela, Plauto e Varrón. (Totas tienen o significato de "cangrillo", "pantingana" u "gricha", u "alacrán").

Seguntes Kircher, en o Echipto d'os coptos yera Κλαρια, a Bestia seu Statio Typhonis, o Poder d'a Escuridat. La Lande la relacionó con Anubis, una d'as divinidatz echipcias que gosan d'asociar-se con Sirio.

En o "Libro del Trasoro" mencionan cancer en relación a las inundacions d'o río Nilo:

de Cançer diez dias a la saljida de junyo, aquel flum comiença a crexer, e dura entro a la entrada de Leon. E cuando el sol es dentro de Leon, el ha asi grant fuerça, los tres dias auant la calenda de agosto entro a XJº a la entrada, que el ixe ultra el leyto de su curso aqua e alla tanto que el arosa toda la tierra; assi fa

En o "Libro d'as Maraviellas d'o Mundo" lo nombran como cancro:

el sol esta en cancro o en el signo del leon