Diferencia entre revisiones de «Celtas»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-efeuto +efecto)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (- á + a )
Linia 11: Linia 11:


* Os pueblos ditos zeltas por os autors clasicos greco-romans.
* Os pueblos ditos zeltas por os autors clasicos greco-romans.
* Os pueblos que se claman zeltas á ellos mesmos.
* Os pueblos que se claman zeltas a ellos mesmos.
* As [[luengas zeltas]], formando un grupo definito por lingüistas modernos, drentro d'as luengas indoeuropeyas.
* As [[luengas zeltas]], formando un grupo definito por lingüistas modernos, drentro d'as luengas indoeuropeyas.
* A [[cultura de La Tene]].
* A [[cultura de La Tene]].
Linia 26: Linia 26:
[[Chulio Zésar]] conquerió [[Galia]] en o S I A.C. A conquista de Britania estió más lenta, y nunca no estió total. O gubierno local d'os romanos n'istas rechions aprofitó a nobleza local que enantes teneban o gubierno en os estatos tribals. A istituzión d'os druidas estió perseguita en os primers tiempos cuan yeran un periglo politico.
[[Chulio Zésar]] conquerió [[Galia]] en o S I A.C. A conquista de Britania estió más lenta, y nunca no estió total. O gubierno local d'os romanos n'istas rechions aprofitó a nobleza local que enantes teneban o gubierno en os estatos tribals. A istituzión d'os druidas estió perseguita en os primers tiempos cuan yeran un periglo politico.


Os abitans natibos se [[romanizazión|romanizoron]] y adautoron parte d'a forma de bida romana. O arte zelta incorporó elementos romanos, plegando á creyar-se un [[arte galo-román]]. A romanizazión estió más rapida en as ziudaz que en o meyo rural. Con a romanizazión o latín s'emplega más y más.
Os abitans natibos se [[romanizazión|romanizoron]] y adautoron parte d'a forma de bida romana. O arte zelta incorporó elementos romanos, plegando a creyar-se un [[arte galo-román]]. A romanizazión estió más rapida en as ziudaz que en o meyo rural. Con a romanizazión o latín s'emplega más y más.


Lo mesmo se desbeniba con a cristianizazión. Se diz que cristianizazión forzata d'o meyo rural por obra de San Martín de Tours favorexió a latinizazión d'o meyo rural en os zaguers sieglos en o S IV.
Lo mesmo se desbeniba con a cristianizazión. Se diz que cristianizazión forzata d'o meyo rural por obra de San Martín de Tours favorexió a latinizazión d'o meyo rural en os zaguers sieglos en o S IV.

Versión d'o 12:56 13 chul 2010

Plantilla:Grafía 87

En azul as zonas d'influyenzia zelta en a Peninsula Iberica prerromana en o 200 aC. [1].
Cruz zelta

Os zeltas son os pueblos que charran u charroron as luengas zeltas, y que en o sieglo I aC bi yeran dende Turquía dica Portugal. Iste termino ye d'orichen griego ("keltoi").

Os pueblos zeltas actuals son bretons, irlandeses, escozeses, maneses y galeses.

O termino zelta

O termino zelta s'ha feito serbir en diferens contestos y por ixo tien güé muitos y bariatos sinnificatos:

  • Os pueblos ditos zeltas por os autors clasicos greco-romans.
  • Os pueblos que se claman zeltas a ellos mesmos.
  • As luengas zeltas, formando un grupo definito por lingüistas modernos, drentro d'as luengas indoeuropeyas.
  • A cultura de La Tene.
  • Un estilo artistico d'a II Edat de Fierro.
  • L'arte irlandés d'o sieglo I aC.
  • Balors actuals d'a soziedat occidental supuestamén eredatos d'o erenzio zeltico.
  • A mosica zelta.

Bi ha problemas con toz estos sentitos d'o termino zelta, porque son fruito de bellas obserbazions subchetibas de autors clasicos y de l'atraczión que exerzioron sobre os prerromanticos y romanticos europeus d'os sieglos XVIII y XIX.

Bels pueblos atlanticos actuals que charran lenguas zeltas se identifican como zeltas como efecto d'ixe romantizismo d'o sieglo XIX, pero no parixe que se clamasen asinas en o periodo meyebal y antigo.

Romanizazión

Chulio Zésar conquerió Galia en o S I A.C. A conquista de Britania estió más lenta, y nunca no estió total. O gubierno local d'os romanos n'istas rechions aprofitó a nobleza local que enantes teneban o gubierno en os estatos tribals. A istituzión d'os druidas estió perseguita en os primers tiempos cuan yeran un periglo politico.

Os abitans natibos se romanizoron y adautoron parte d'a forma de bida romana. O arte zelta incorporó elementos romanos, plegando a creyar-se un arte galo-román. A romanizazión estió más rapida en as ziudaz que en o meyo rural. Con a romanizazión o latín s'emplega más y más.

Lo mesmo se desbeniba con a cristianizazión. Se diz que cristianizazión forzata d'o meyo rural por obra de San Martín de Tours favorexió a latinizazión d'o meyo rural en os zaguers sieglos en o S IV.

Relichión zelta

A relichión zelta yera una relichión politeísta de carauters indoeuropeyos, con un sustrato que podeba remontar-se a la relichión astronomica d'os pueblos atlanticos que costruiban megalitos.

O feito que os zeltas no tenesen chunidat politica, no tenesen una literatura en común y estasen muito estenditos a nibel continental fazió que a relichión zelta no tenese a omocheneidat d'atras brancas indoeuropeyas como os griegos.

Bi eba un calendario lunar de 13 meses con fiestas sagratas 40 días dimpués d'os solstizios y equinozios, fiestas que o cristianismo ha conserbato.

Ye polemico, pero cuasi seguro, que os zeltas fesen sacrifizios umans. A nibel simbolico o lumero 3 y os multiplos suyos aparixen de forma cutiana en a literatura, a mitolochía, l'arte y a teolochía.

A mitolochía zelta ye complexa, poco conoxita pero muito rica y d'un carauter espezial, prou diferén d'a griega.

Os zeltas de Galia, Britania e Irlanda desembolicoron l'istituzión relichiosa d'os druidas en un periodo tardano d'a cultura de la Tene, y continoron esistindo en o periodo román.

Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre os zeltas.

Plantilla:Destacato