Diferencia entre revisiones de «Al-Andalus»
Sin resumen de edición |
|||
Linia 12: | Linia 12: | ||
Os diferents procesos historicos trayoron sobre tot nuevas poblacions militars berbers, pero tamién sirians y chodigos forans d'orichen oriental. Tamién yeran presents esclavos d'orichen centroeuropeu, esteuropeu y d'o norte d'Espanya, que en conchunto los historiadors los denominan eslavons, pero que no necesariament son d'orichen eslavo. |
Os diferents procesos historicos trayoron sobre tot nuevas poblacions militars berbers, pero tamién sirians y chodigos forans d'orichen oriental. Tamién yeran presents esclavos d'orichen centroeuropeu, esteuropeu y d'o norte d'Espanya, que en conchunto los historiadors los denominan eslavons, pero que no necesariament son d'orichen eslavo. |
||
Dende o periodo d'o Emirato s'aceleró o proceso d'arabización y os [[sirians]], os [[berbers]] y os [[muladís]] esdevinioron [[arabes andalusís]], |
Dende o periodo d'o Emirato s'aceleró o proceso d'arabización y os [[sirians]], os [[berbers]] y os [[muladís]] esdevinioron [[arabes andalusís]]. Si en os primers tiempos d'a ocupación musulmana os cristians autoctonos mozarabes diferenciaban clarament entre os berbers, a qui diciban ''moros'', ''mauros'', ''mouros'', y os arabes, a qui diciban de trazas equivalents a l'aragonés ''caldeus'' u ''sarracens'', con o tiempo a parabra ''moro'' esdevinió archilexema y denominación común pa totz os musulmans, mesmo pa os musulmans de qualsiquier part d'o mundo. |
||
Os [[arabes andalusís]] son un grupo etnico que encara existe en o norte de [[Túniz]] y ciudatz d'o norte d'Africa como [[Tetuán]], enta on emigroron u fuoron forachitatos entre os sieglos XIV y XVII. |
|||
== Relichión== |
== Relichión== |
||
Linia 22: | Linia 24: | ||
A practica d'o chudaísmo se desembolicó sin guaires problemas dica o periodo almuade. Estió present o chudaísmo ortodoxo y o chudaísmo no talmudico u [[caraísmo.]] |
A practica d'o chudaísmo se desembolicó sin guaires problemas dica o periodo almuade. Estió present o chudaísmo ortodoxo y o chudaísmo no talmudico u [[caraísmo.]] |
||
== Dreito == |
|||
As escuelas churidicas sunnitas prenominants yeran a [[maliquí]], orichinaria de [[Medina]] y imposata por os [[almorabet]]z y a [[zahirí]]. |
|||
== Cultura == |
== Cultura == |
Versión d'o 11:20 2 chul 2010
Al-Andalus ye como se diz en arabe a Peninsula Iberica y part d'Occitania. Al Andalus ye tamién a denominación que dan os historiadors a lo territorio d'a Peninsula Iberica sozmeso a los musulmans en a Edat Meya. A Peninsula Iberica, (y efimerament Septimania) encomenzó a estar baixo poder d'una clase dirichent militar de relichión musulmana dende l'anyo 711, prolongando-se o suyo dominio bells sieglos, sobre tot en as arias centrals, orientals y meridionals. O proceso de reconquiesta cristiana iba fendo menor a extensión d'os estatos musulmans de l'Al Andalus, y se iban restrinchindo cada vegata més a lo sureste. O zaguer estato islamico en desapareixer en a Peninsula Iberica estió o reino Nazarí de Granada, en 1942.
Economía
Una d'as bases d'a economía yera l'agricultura. Os invasors musulmans se troboron con una agricultura desembolicata con reganos en Levant y a Val de l'Ebro, que ya existiban dende tiempos d'os romans, y que continoron desembolicando-sen. No ye cierto que os musulmans introducisen muitos cautivos como as mengraneras u as presqueras.
Composición etnica
Enantes d'a invasión musulmana a mayor part d'a población yera d'orichen hispanorromán y en principio cristians catolicos en a suya mayoría. Bi heba una minoría dirichent visigoda, una minoría chodiga y poblacions poco romanizatas en o norte, belunas lingüisticament no romanizatas como os bascons. Dimpués d'a invasión musulmana población autoctona recibió a denominación d'andalusís y se distinguiba entre andalusís cristians (mozarabes) y andalusís convertitos a lo Islam (muladís). En os primers sieglos conservaban a luenga romanica propia (parlas mozarabes).
A primera invasión musulmana trayó bells mils de berbers y una menor cantidat d'arabes. Manimenos os arabes yeran os que teneban más poder politico y s'establioron en as millors tierras: Cuenca d'o Guadalquivir, Levant y part d'a ribera d'Ebro. Os berbers s'establioron en a Meseta Central y en zonas montanyosas de tota a Peninsula.
Os diferents procesos historicos trayoron sobre tot nuevas poblacions militars berbers, pero tamién sirians y chodigos forans d'orichen oriental. Tamién yeran presents esclavos d'orichen centroeuropeu, esteuropeu y d'o norte d'Espanya, que en conchunto los historiadors los denominan eslavons, pero que no necesariament son d'orichen eslavo.
Dende o periodo d'o Emirato s'aceleró o proceso d'arabización y os sirians, os berbers y os muladís esdevinioron arabes andalusís. Si en os primers tiempos d'a ocupación musulmana os cristians autoctonos mozarabes diferenciaban clarament entre os berbers, a qui diciban moros, mauros, mouros, y os arabes, a qui diciban de trazas equivalents a l'aragonés caldeus u sarracens, con o tiempo a parabra moro esdevinió archilexema y denominación común pa totz os musulmans, mesmo pa os musulmans de qualsiquier part d'o mundo.
Os arabes andalusís son un grupo etnico que encara existe en o norte de Túniz y ciudatz d'o norte d'Africa como Tetuán, enta on emigroron u fuoron forachitatos entre os sieglos XIV y XVII.
Relichión
As relichions mayoritarias yeran a cristiana y a musulmana. Con o tiempo a relichión islamica esdevinió a mayoritaria a causa d'as conversions d'a población autoctona pa evitar pagar impuestos u pa puyar politica y socialment. Ye bien documentata a conversión d'os visigodos, que dica feba poco tiempo heban estato arrians. No bi n'ha guaires informacions de supervivencia d'o paganismo en l'Al-Andalus, pero ye posible que en o norte en quedasen, sobre tot en territorios marguinals d'o norte que temporalment pagaban impuestos a los musulmans.
O islam de l'Al-Andalus yera a lo principio relativament ubierto y liberal y con pocos movimientos reyalment heterodoxos. Esto remató con a intervención d'os Almorabetz y Almuades, que imposoron una traza ortodoxa y rigurosa de l'Islam.
Os cristians conoixioron movimientos hereticos, que manimenos no s'imposoron. Si que conservoron o rito visigotico, conoixito tamién como rito mozarabe.
A practica d'o chudaísmo se desembolicó sin guaires problemas dica o periodo almuade. Estió present o chudaísmo ortodoxo y o chudaísmo no talmudico u caraísmo.
Dreito
As escuelas churidicas sunnitas prenominants yeran a maliquí, orichinaria de Medina y imposata por os almorabetz y a zahirí.
Cultura
Os reis protecheban l'arte y a sciencia, y aplegaban arredol d'ellos a astronomos, filosofos y poetas. A sciencia andalusí destacó en botanica-farmacia y en astronomía, herencio d'a cultura clasica y d'a escuela aleixandrina griega.
En historiografía y relichión destacan Ibn Basan y Ibn Khaldun. Ibn Hazm estió mayor teologo y churista d'o sieglo XI. Avempace y Averroes destacoron en filosofía.
Historia
En os sieglos de dominio musulmán se sucedioron diversos periodos temporals.