Diferencia entre revisiones de «Aragonés meridional»
m Robot: Reemplazo automático de texto (- de as + d'as ) |
m Robot: Reemplazo automático de texto (-eboluzión +evolución) |
||
Linia 12: | Linia 12: | ||
O '''semontanés''' ye más que más l'[[Idioma aragonés|aragonés]] d'o Semontano [[Perineus|Pirenaico]], pero de feito ocupa terrenos d'o [[Prepirineu]] y no ye diferén de lo que se charraba en [[os Monegros]]. No esiste una muga clara y neta ni con o [[chaqués]] ni con o [[sarrablés]] ni con o [[sobrarbés]]. Se puede considerar á o [[fobano]] como a forma de transizión entre l'aragonés meridional y o [[ribagorzano]] y á o chaqués d'o cuadrilatero [[Lerés]]-[[Frauca]]-[[Samianigo]]-[[Larrés]] como a forma de Transizión dende o chaqués enta l'aragonés meridional y l'[[aragonés d'a Tierra de Biescas]]. |
O '''semontanés''' ye más que más l'[[Idioma aragonés|aragonés]] d'o Semontano [[Perineus|Pirenaico]], pero de feito ocupa terrenos d'o [[Prepirineu]] y no ye diferén de lo que se charraba en [[os Monegros]]. No esiste una muga clara y neta ni con o [[chaqués]] ni con o [[sarrablés]] ni con o [[sobrarbés]]. Se puede considerar á o [[fobano]] como a forma de transizión entre l'aragonés meridional y o [[ribagorzano]] y á o chaqués d'o cuadrilatero [[Lerés]]-[[Frauca]]-[[Samianigo]]-[[Larrés]] como a forma de Transizión dende o chaqués enta l'aragonés meridional y l'[[aragonés d'a Tierra de Biescas]]. |
||
Ye más igual entre todas as [[comarcas d'Aragón|comarca]]s (no esiste o condizionán topografico de bals isolatas que permiten una |
Ye más igual entre todas as [[comarcas d'Aragón|comarca]]s (no esiste o condizionán topografico de bals isolatas que permiten una evolución cada [[parzana]]/bal á o suyo aire). As innobazions u las trazas más chenerals s'estendillan con fazilidat por todas as comarcas semontanesas. Sin dembargo tamién ye lo más [[castellanizazión|castellanizato]], por a mesma razón. |
||
En as zagueras decadas a erosion lingüistica ha feito que os zaguers elementos aragoneses alzatos en as añadas [[decada de 1950|50]]-[[decada de 1960|60]], s'aigan perdito en a suya más gran parte. Güei lo que se siente más que más ye como un [[Idioma castellán|castellán]] con l'articlo aragonés cheneral, ''o'', ''os'', ''a'', ''as'', a particla pronominoalberbial ''en''/''ne'', a costruzion ''le'n'', ''les ne'', a preposición ''ta'' y o deminutibo ''–ed''/''-er'' ''eta''. |
En as zagueras decadas a erosion lingüistica ha feito que os zaguers elementos aragoneses alzatos en as añadas [[decada de 1950|50]]-[[decada de 1960|60]], s'aigan perdito en a suya más gran parte. Güei lo que se siente más que más ye como un [[Idioma castellán|castellán]] con l'articlo aragonés cheneral, ''o'', ''os'', ''a'', ''as'', a particla pronominoalberbial ''en''/''ne'', a costruzion ''le'n'', ''les ne'', a preposición ''ta'' y o deminutibo ''–ed''/''-er'' ''eta''. |
Versión d'o 08:30 24 chun 2010
Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Variedatz aragonesas
O semontanés ye más que más l'aragonés d'o Semontano Pirenaico, pero de feito ocupa terrenos d'o Prepirineu y no ye diferén de lo que se charraba en os Monegros. No esiste una muga clara y neta ni con o chaqués ni con o sarrablés ni con o sobrarbés. Se puede considerar á o fobano como a forma de transizión entre l'aragonés meridional y o ribagorzano y á o chaqués d'o cuadrilatero Lerés-Frauca-Samianigo-Larrés como a forma de Transizión dende o chaqués enta l'aragonés meridional y l'aragonés d'a Tierra de Biescas.
Ye más igual entre todas as comarcas (no esiste o condizionán topografico de bals isolatas que permiten una evolución cada parzana/bal á o suyo aire). As innobazions u las trazas más chenerals s'estendillan con fazilidat por todas as comarcas semontanesas. Sin dembargo tamién ye lo más castellanizato, por a mesma razón.
En as zagueras decadas a erosion lingüistica ha feito que os zaguers elementos aragoneses alzatos en as añadas 50-60, s'aigan perdito en a suya más gran parte. Güei lo que se siente más que más ye como un castellán con l'articlo aragonés cheneral, o, os, a, as, a particla pronominoalberbial en/ne, a costruzion le'n, les ne, a preposición ta y o deminutibo –ed/-er eta.
Fonetica
- Sonorizazión d'as xordas interbocalicas latinas fueras de casos isolatos de conserbazión: forato, melico, parete, rete, que pueden trobar-sen mesmo que en o castellán de sustrato aragonés de Teruel.
- Esisten tamién casos, menos que os anteriors de sonorización de la oclusiva tras liquida.
- Se troban muito a sobén castellanismos foneticos: ocho, noche, ablar.
- O fonema -x- se pierde a sobén por a presión castellana y se torna -ch-, pero en bels lugars tot y que se pierde en cheneral, se mantién en o demostratibo ixe, ixa, ixo, ixos, ixas.
- Tamién se troban muito cosas en común con o castellán rustico, bulgarismos, etz: aiga, faiga, baiga (que contrasta con l'aragonés de bellas Bals Axials: aya, faya, vaya, pero que s'ha agafato pa l'aragonés estandard).
- Podemos trobar aragonesizazions por ipercorrezión: coniello en cuenta de conillo.
Morfolochía
- A partícula pronominoalberbial "i" ye perdita, fueras de casos de fosilizazión.
- O deminutibo -et suena como -ed u -er seguntes as zonas.
Bariedaz
Dialectos de l'aragonés | ||
---|---|---|
Aragonés occidental | Aragonés central (centro-occidental y centro-oriental) | Aragonés oriental | Aragonés meridional |
Variedatz meridionals de l'aragonés | ||
---|---|---|
Ayerbense | Aragonés d'o Semontano de Balbastro incluindo o Navalés | Aragonés d'o Viello Sobrarbe |