Diferencia entre revisiones de «Al-Andalus»
Sin resumen de edición |
|||
Linia 21: | Linia 21: | ||
== Cultura == |
== Cultura == |
||
Os reis protecheban l'arte y a sciencia, y aplegaban arredol d'ellos a astronomos, filosofos y poetas. A sciencia andalusí destacó en botanica-farmacia y en astronomía, herencio d'a cultura clasica y d'a escuela aleixandrina griega. |
Os reis protecheban l'arte y a sciencia, y aplegaban arredol d'ellos a astronomos, filosofos y poetas. A sciencia andalusí destacó en botanica-farmacia y en astronomía, herencio d'a cultura clasica y d'a escuela aleixandrina griega. |
||
En historiografía y relichión destacan [[Ibn Basan]] y [[Ibn Khaldun]]. Ibn Hazm estió mayor teologo y churista d'o sieglo XI. [[Avempace]] y [[Averroes]] destacoron en filosofía. |
|||
== Historia == |
== Historia == |
Versión d'o 19:14 22 chun 2010
Al-Andalus ye como se diz en arabe a Peninsula Iberica y part d'Occitania. Al Andalus ye tamién a denominación que dan os historiadors a lo territorio d'a Peninsula Iberica sozmeso a los musulmans en a Edat Meya. A Peninsula Iberica, (y efimerament Septimania) encomenzó a estar baixo poder d'una clase dirichent militar de relichión musulmana dende l'anyo 711, prolongando-se o suyo dominio bells sieglos, sobre tot en as arias centrals, orientals y meridionals. O proceso de reconquiesta cristiana iba fendo menor a extensión d'os estatos musulmans de l'Al Andalus, y se iban restrinchindo cada vegata més a lo sureste. O zaguer estato islamico en desapareixer en a Peninsula Iberica estió o reino Nazarí de Granada, en 1942.
Composición etnica
Enantes d'a invasión musulmana a mayor part d'a población yera d'orichen hispanorromán y en principio cristians catolicos en a suya mayoría. Bi heba una minoría dirichent visigoda, una minoría chodiga y poblacions poco romanizatas en o norte, belunas lingüisticament no romanizatas como os bascons. Dimpués d'a invasión musulmana población autoctona recibió a denominación d'andalusís y se distinguiba entre andalusís cristians (mozarabes) y andalusís convertitos a lo Islam (muladís). En os primers sieglos conservaban a luenga romanica propia (parlas mozarabes).
A primera invasión musulmana trayó bells mils de berbers y una menor cantidat d'arabes. Manimenos os arabes yeran os que teneban más poder politico y s'establioron en as millors tierras: Cuenca d'o Guadalquivir, Levant y part d'a ribera d'Ebro. Os berbers s'establioron en a Meseta Central y en zonas montanyosas de tota a Peninsula.
Os diferents procesos historicos trayoron sobre tot nuevas poblacions militars berbers, pero tamién sirians y chodigos forans d'orichen oriental.
Dende o periodo d'o Emirato s'aceleró o proceso d'arabización y os berbers y muladís esdevinioron arabes andalusís.
Relichión
As relichions mayoritarias yeran a cristiana y a musulmana. Con o tiempo a relichión islamica esdevinió a mayoritaria a causa d'as conversions d'a población autoctona pa evitar pagar impuestos u pa puyar politica y socialment.
L'ismal de l'Al-Andalus yera a lo principio relativament ubierto y liberal y con pocos movimientos reyalment heterodoxos. Esto remató con a intervención d'os Almorabetz y Almuades, que imposoron una traza ortodoxa y rigurosa de l'Islam.
Os cristians conoixioron movimientos hereticos, que manimenos no s'imposoron. Si que conservoron o rito visigotico, conoixito tamién como rito mozarabe.
A practica d'o chudaísmo se desembolicó sin guaires problemas dica o periodo almuade. Estió present o chudaísmo ortodoxo y o chudaísmo no talmudico u caraísmo.
Cultura
Os reis protecheban l'arte y a sciencia, y aplegaban arredol d'ellos a astronomos, filosofos y poetas. A sciencia andalusí destacó en botanica-farmacia y en astronomía, herencio d'a cultura clasica y d'a escuela aleixandrina griega.
En historiografía y relichión destacan Ibn Basan y Ibn Khaldun. Ibn Hazm estió mayor teologo y churista d'o sieglo XI. Avempace y Averroes destacoron en filosofía.
Historia
En os sieglos de dominio musulmán se sucedioron diversos periodos temporals.