Diferencia entre revisiones de «Cronica de Sant Chuan d'a Penya»
m Robot: Reemplazo automático de texto (-xterior +sterior) |
m Robot: Reemplazo automático de texto (-esterior +exterior) |
||
Linia 20: | Linia 20: | ||
*XIMÉNEZ DE EMBÚN, Tomás, «Estudio preliminar» a su ed. de la ''[Crónica de San Juan de la Peña]'', Zaragoza, Imprenta del Hospicio, 1876. pp. V-XXI. [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/12826843118066070754624/index.htm Edizión n'a bersión aragonesa] e [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/01604852981254827438813/index.htm latina]. |
*XIMÉNEZ DE EMBÚN, Tomás, «Estudio preliminar» a su ed. de la ''[Crónica de San Juan de la Peña]'', Zaragoza, Imprenta del Hospicio, 1876. pp. V-XXI. [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/12826843118066070754624/index.htm Edizión n'a bersión aragonesa] e [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/01604852981254827438813/index.htm latina]. |
||
==Binclos |
==Binclos exteriors== |
||
*[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm Reproduzión dichital d'o Manuscrito 2078 d'a Biblioteca Nazional d'Espanya: ''Cronica de San Chuan d'a Peña'' en bersión aragonesa.] |
*[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/bne/12937401998072638532624/index.htm Reproduzión dichital d'o Manuscrito 2078 d'a Biblioteca Nazional d'Espanya: ''Cronica de San Chuan d'a Peña'' en bersión aragonesa.] |
||
*[http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=4425&tipo_busqueda=1&nombre=Cr%F3nica%20de%20San%20Juan%20de%20la%20Pe%F1a&categoria_id=&subcategoria_id=&conImagenes= ''Crónica Pinatense'' (Boz d'a ''Gran Enciclopedia Aragonesa'')] |
*[http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=4425&tipo_busqueda=1&nombre=Cr%F3nica%20de%20San%20Juan%20de%20la%20Pe%F1a&categoria_id=&subcategoria_id=&conImagenes= ''Crónica Pinatense'' (Boz d'a ''Gran Enciclopedia Aragonesa'')] |
Versión d'o 11:30 4 chun 2010
Plantilla:Grafía 87 A Cronica de San Chuan d'a Peña u Cronica pinatense ye una cronica estoriografica meyebal escrita per iniziatiba d'o rei Pietro IV d'Aragón que abraca la estoria d'o Reino d'Aragón den d'os suyos oríchens condals e d'a posterior Corona enta la muerte d'Alifonso II d'Aragón. S'escribió n'a suya primer redaczión en latín enta 1342 per o secretario d'o rei, Tomás de Canellas, enamplando uns anteriors anals pinatenses d'os reis aragoneses e nabarros.[1]
D'a Cronica n'esisten tres bersions. A primera ye escrita en latín e ye d'antis de 1359. Se rancó ta escribir-la d'una cronica anterior á la cuala Tomás de Canellas enadió la estoria posterior á la unión d'Aragón e Catalunya. A obra se constitui como la cronica ufizial d'a dinastía reyal. D'ista bersión latina en deriba una en aragonés[2] e una altra en catalán, amas con data entre 1369 e 1372. A bersión aragonesa estió publicata en 1876 per Tomás Ximénez d'Embún en una edizión critica[3]. En 1961, Antonio Ubieto Arteta editó criticamén a bersión latina [4] e Amadeu Soberanas, a catalana[5]. Carmen Orcástegui publicó en 1986 una nueba edizión critica d'o testo en aragonés[6].
O testo nos se ye trasmeso en tres manuscritos. Dos d'els se troban á la Biblioteca d'o Escorial. O primer (con a signatura L-II.13) ye d'as acabanzas d'o sieglo XIV. En bi ha un altro d'enta 1470 (sign. N-I-13) que bi encorpora adizions de Martín de Larraya d'o sieglo XVI. O zaguer, disponible en edizión dichital facsímil, data d'o sieglo XVI e se troba á la Biblioteca Nazional d'Espanya (ms. 2078).
As fuens d'a Cronica de San Chuan d'a Peña se troban en una antica cronica d'o monesterio omonimo que conteneba cronolochías e afers chenealochicos e li proporziona informazión de balura sobre es anticos contes aragoneses e os primers reis de Pamplona. T'as calendatas posteriors á la unión dinastica entre Peyronela d'Aragón e Remón Berenguer IV se fizon serbir a Cronica d'os Estatos Peninsulars (dita tamién Cronica nabarro-aragonesa u Cronica de 1305), e la Gesta Comitum Barchinonensium, amés d'a importán obra latina de Rodrigo Ximénez de Rada, De rebus Hispaniae, fuen egualmén prinzipal t'a Estoria d'Espanya d'Alifonso X de Castiella.
Se trata d'un d'os testos més relebans t'a estoria d'a Corona d'Aragón. Ha una gran importanzia lo feito que repleque prosificazions de cantas de chesta, d'entre as cualas descolla la d'a Campana de Uesca. Ye amés d'interés como fuen documentadera ta datos relazionatos con o monesterio de San Chuan d'a Peña. A cronica remata con a muerte d'Alifonso IV d'Aragón en 1336.
Referencias
- ↑ Antonio Pérez Lasheras, La literatura del reino de Aragón hasta el siglo XVI, Zaragoza, Ibercaja-Institución Fernando el Católico (col. Biblioteca Aragonesa de Cultura), 2003, pach. 103. ISBN 84-8324-149-8.
- ↑ Reproduzión dichital d'a Cronica de San Chuan d'a Peña (bersión en aragonés). Manuscrito 2078 d'a Biblioteca Nazional d'Espanya.
- ↑ Edizión dichital á partir de Tomás Ximénez d'Embún (Zaragoza, Imprenta del Hospicio, 1876).
- ↑ Antonio Ubieto Arteta (ed.), Crónica de San Juan de la Peña: versión latina e índices, Valencia, Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1961 (Textos Medievales, 4). Ficha catalografica d'a obra n'a BNE.
- ↑ Amadeu J. Soberanas Lleó (ed.), Crònica general de Pere el Cerimoniós, dita comunament Crònica de Sant Joan de la Penya, Barcelona, Alpha, 1961.
- ↑ Carmen Orcástegui Gros (ed.), Crónica de San Juan de la Peña: versión aragonesa. Institución «Fernando el Católico», Zaragoza, 1986.
Bibliografía
- PÉREZ LASHERAS, Antonio, La literatura del reino de Aragón hasta el siglo XVI, Zaragoza, Ibercaja-Institución Fernando el Católico (col. Biblioteca Aragonesa de Cultura), 2003, pach. 103. ISBN 84-8324-149-8.
- UBIETO ARTETA, Antonio, Historia de Aragón. Literatura medieval I, Zaragoza, Anubar, 1982. ISBN 84-7013-186-9.
- XIMÉNEZ DE EMBÚN, Tomás, «Estudio preliminar» a su ed. de la [Crónica de San Juan de la Peña], Zaragoza, Imprenta del Hospicio, 1876. pp. V-XXI. Edizión n'a bersión aragonesa e latina.
Binclos exteriors
- Reproduzión dichital d'o Manuscrito 2078 d'a Biblioteca Nazional d'Espanya: Cronica de San Chuan d'a Peña en bersión aragonesa.
- Crónica Pinatense (Boz d'a Gran Enciclopedia Aragonesa)