Diferencia entre revisiones de «Gaita de boto»
m Robot: Reemplazo automático de texto (-Carauteristica +Caracteristica) |
m Robot: Reemplazo automático de texto (-eferenzia +eferencia) |
||
Linia 32: | Linia 32: | ||
O boto ye cubierto por un bestiu y se parixe a un bestiu de nina ya que gosa estar de colors estampaus, con cuello y mangas ta las extremidaz d'o boto y amás gosa rematar en bolantes. |
O boto ye cubierto por un bestiu y se parixe a un bestiu de nina ya que gosa estar de colors estampaus, con cuello y mangas ta las extremidaz d'o boto y amás gosa rematar en bolantes. |
||
O bordones tienen refuerzos de estaño u cuerno y cualsiquier d'os tres tubos sonoros (bordón, bordoneta u clarín) puede, seguntes superstizions o |
O bordones tienen refuerzos de estaño u cuerno y cualsiquier d'os tres tubos sonoros (bordón, bordoneta u clarín) puede, seguntes superstizions o preferencias d'o gaitero) ir forrau de piel de culebra. |
||
==Caracteristicas sonoras== |
==Caracteristicas sonoras== |
Versión d'o 15:01 1 chun 2010
- O termin bot reendreza ta ista pachina. Ta o monezipio d'a Terra Alta se beiga Bot (Terra Alta)
Plantilla:Ficha d'instrumento mosical A gaita de boto ye un tipo de gaita aragonesa. A suya utilizazión y fabricazión yera cuasi extinguida a finals d'os años 70 d'o sieglo XX, cuan prenzipió o suyo prozeso de recuperazión, en 1978. Güe existen cuantos constructors d'iste estrumento, cuantas escuelas y asoziazions de gaiters, más d'una dezena de collas de folk aragonés que en meten n'a suya mosica y, o que ye más importán, zientos de gaiters n'o territorio aragonés.
Constituzión
A gaita de boto consta de:
- O boto ta almazenar l'aire,
- O bufador ta plenar o boto d'aire,
- O clarín ta tañer as melodías,
- O bordón que fa un baxo contino, y
- A bordoneta, que fa o mesmo que o bordón pero lo en fa una nota una octaba mas aguda.
O boto ye tradizionalmén de pellexo de craba y cheneralmén de gran bolumen. En o forau correspondién a lo cuello d'a craba se ata un zepo con dos foraus an se meten en paralelo (ye a unica gaita d'a peninsula n'a que isto ocurre) o clarín y a bordoneta. Ataus a las extremidaz superiors son os zepos d'o bordón y d'o bufador.
A colocazión d'o bordón tambien ye particular, ya que se mete baxo lo brazo dreito d'o gaitero en contras d'a conoxida estetica gallego-asturiana de meter-se-lo por denzima d'o güembro.
O boto ye cubierto por un bestiu y se parixe a un bestiu de nina ya que gosa estar de colors estampaus, con cuello y mangas ta las extremidaz d'o boto y amás gosa rematar en bolantes.
O bordones tienen refuerzos de estaño u cuerno y cualsiquier d'os tres tubos sonoros (bordón, bordoneta u clarín) puede, seguntes superstizions o preferencias d'o gaitero) ir forrau de piel de culebra.
Caracteristicas sonoras
O clarín admite dichitación ubierta y semitrancada. O abitual ye tañer-la en tonalidá de Do (tanto mayor como menor) ya que o rango de notas que produze o clarín va dende un Si dica un Do una octaba más agudo. O bordón allora será afinau en Do, o mesmo que a bordoneta (aunque ista siga afinada una octaba más aguda que o bordón).
Utilizazión
A gaita de boto se feba serbir tradicionalmén ta l'acompañamiento de danzes y bailes rituals. Autualmén contina fendo-se serbir en istos casos, uso faborezido por a recuperazión y restaurazión de antigos danzes ya cuasi perdius. Sin embargo a gaita de boto ha alcanzau o suya mayor popularidá por a aparizión de collas de folk aragonés que la feban serbir en as suyas composizions. Collas como Ixo Rai, La Ronda de Boltaña, Somerondón, La Orquestina del Fabirol, Lurte u Biella Nuei han feito d'a gaita aragonesa un estrumento admiru por os "folkies" de drento y fuera de Aragón.
Tradizionalmén ha autuau como estrumento solenco. También se tañeba chunto con a trompa de Ribagorza dica dentrau o sieglo XX. Tras a suya recuperazión, a gaita s'ha tocau frecuentemén en conchuntos de dulzaina y tabal, y acompañándose ya con toda traza d'estrumentos acústicos y eléutricos en dibersas collas de "folk".