Diferencia entre revisiones de «Arte romanico»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
JAnDbot (descutir | contrebucions)
m robot Añadido: en:Romanesque art
Linia 75: Linia 75:
[[Categoría:Arte romanico|*]]
[[Categoría:Arte romanico|*]]
[[Categoría:Arquitectura]]
[[Categoría:Arquitectura]]

[[bg:Романика]]
[[bg:Романика]]
[[ca:Art romànic]]
[[ca:Art romànic]]
[[cs:Románské malířství]]
[[cs:Románské malířství]]
[[de:Romanik]]
[[de:Romanik]]
[[en:Romanesque art]]
[[es:Arte románico]]
[[es:Arte románico]]
[[eu:Arte erromaniko]]
[[eu:Arte erromaniko]]

Versión d'o 13:18 25 may 2010

Plantilla:Grafía 87

A Ilesia de San Pietro de Larrede, en o Sarrablo aragonés. Un exemplo de templo romanico aragonés.

L'arte romanico estió o estilo predominant en Europa durant d'os sieglos XI, XII e parti d'o XIII.

L'arte romanico estió l'arte cristián, como agrupazión de bels estilos diferents que eban estau emplegaus a l'alta edat meya (romans, prerromans, bizantins, chermanicos, arabes...), que plegó á unificar belas trazas comuns á totas as suyas manifestazions. No estió pas produto d'una eboluzión local u binculada clarament ta una nazionalidat concreta, si que se produzió arredol de bels países, como Francia, Alemania, Italia u Espanya. En cadagún d'istos paises aparixió con matizes propios, pero en toz els se i manifestaban trazas comuns que fan d'o romanico o primer estilo artistico internazional d'ambito europeu.

Dica o sieglo VIII, bellas fitas istoricas fazión posible que s'estendillase un esbiellamiento d'a cultura europeya: A puyada enta o trono reyal d'os Capetos en Francia, a consolidazión d'o cristianismo, l'enzetamiento d'a reconquesta en a Peninsula Iberica, e fundamentalment, a naxenzia d'as luengas romanzes arredol d'o biello imperio román, son as fitas que marcón iste surtimiento.

O campanal d'a catedral de Vic (en a comarca d'Osona, Catalunya) ye uno d'os más claros exemplos d'o romanico catalán.

Sin d'embargo, o estilo artistico no puede considerar-se coderén dica arredol de l'añada 1000, cuan una corrient d'expansionismo cultural, y prou acomboyau d'una bonanza economica, fizo d'as soziedaz europeyas ozidentals puestos d'ebullizión cultural, e una creximiento demografico prou important obligó á xarticar nuebas tierras nuebas ta l'agricultura, menó t'a produzión de grans eszedents de produzión que lebaban ent'a obridura de biellos camins comerzials arredol d'o continent europeu, o que portaba asoziada a ubridura de camins de pelegrinazión e comunicazión cultural. En ixas embueltas, pues, tota Europa se trobaba inmersa en una fiebre de construzión; yera a ora an que s'eba pronunziau un nuebo estilo de construzión: o Romanico.

O portico d'o Monesterio de Leyre, á Navarra.

O termin romanico, como bocable que fa referenzia ta l'estilo artistico, estió emplegau por primera begada en 1820 por De Grabille, encluyendo en iste termin tot l'arte que se i feba antis de l'arte gotico, dica a caita de l'imperio román d'oczident, por analochía con o termin "luengas románicas"; asinas, l'arte romanico sustituye l'arte antigo d'a mesma manera que as luengas romanzes sustituyioron o latín.

Posteriorment, l'azepzión d'o termin romanico se restrinchió ta l'arte que se feba en Europa oczidental en os sieglos XI e XII, encara que güe bi ha belas discrepanzias arredol d'a exautitut de l'espazio e d'os tiempos que cubrió iste estilo.

A colechiata de San Martín d'Elines, en Cantabria.

T'a definizión d'iste estilo arquiteutonico, ye fundamental a reforma que fazió a orden monacal cluniazense, como resultau d'una rebisión en profundidat d'as órdens beneditinas. O monesterio de Cluñego, en Francia, establiu en 930, esdebenió en ista epoca o más gran difusor d'ista reforma, fendo-ne una gran expansión y conseguindo que á trabiés d'os suyos monesterios l'arte romanico se difundise por tota l'Europa cristiana.

Caneziellos en a ilesia de San Chuan Batista, de Villanueva de la Nía, Cantabria.

Antes que Cluñego no capitalizase o estendillamiento d'o romanico, ya s'eba desembolicau en a rechión italiana de Como, igual como en os Perineus españols e franzeses, o que s'ha clamau Primer Romanico, espezialment en o Perineu catalán (provincias como Lleida u Chirona) e aragonés, an se bi troban muitos exemplos (fundamentalment en Uesca) de construzions d'iste sub-estilo carauteristico. Os mayestros de Como, con os suyos apariellos de madonería, a estrutura d'una nao con as suyas populars "bandas lombardas", igual como as primeras bueltas de canón d'as ilesias aragonesas e catalanas, posaron as bases ta un rico desembolique de l'arquiteutura romanica:

  • Piedra escuairada.
  • Cabezeras de semitambor, garlanadas con arquez e bandas ritmicament disposadas.
  • Naus amplas y alzatas, en comparanza con os antigos edifizios prerromanicos.
  • Pilonas como suporte.
  • Escasa o denguna figurazión escultorica.

A epoca dorada d'o estilo, por a suya calidat e firmeza, s'estendilló t'a zaguera metat d'o sieglo XI e a primera d'o sieglo XII, plegau dende Francia e transmeso fundamentalmén á las comarcas que trescruza o Camín de San Chaime. As carauteristicas d'iste tiempo estioron:

  • Esculturas en as fronteras.
  • Puertas d'arcada.
  • Finestras muito labradas.
  • Caneziellos.

Autualmén, belúns d'os millors exemplos d'arquiteutura romanica á gran escala se troban en Castiella e Lión. Istos son:

  • A ziudat de Zamora, con más de 40 monimentos romanicos.

Beyer tamién

Enrastres d'interés