Prehistoria

O dolmen de Santilena, en Biescas (Alto Galligo, Uesca, Aragón).

Escultura d'un caballo en una piedra en o chazimiento arqueolochico de Mas d'Azil (Oczitania).

Stonehenge, en Anglaterra, d'o periodo Neolitico, fa 4.500-4.000 añadas.

Lucy, un fósil muit completo d'un Australopithecus afarensis descubierto en Etiopia en 1974.

A Preistoria (d'o latín præ, antis de, y o griego ιστορία, istoria) ye un periodo istorico, definito como o periodo entre l'aparizión d'a Umanidat y l'aparizión d'a escritura, cuan se dentraría en a Istoria. Sin d'embargo, ista definizión ye á sobén ocheto de descusions por a zenzia que en fa o suyo estudeyo, a Preistoria, clamata igual que l'ocheto d'estudeyo.

L'orichen d'o termin ye cuan Paul Tournal imbentó a palabra Pré-historique ta referir-se á troballas arqueolochicas que eba feito en espelungas en a rechión d'Oczitania. Esdebenió una palabra popular en franzés arredol d'os años 1830 ta fer referenzia á o periodo istorico d'antis d'a escritura, y aparix en anglés, emplegato por Daniel Wilson, en 1851, ta escampar-se dimpués por atras luengas.

Problematica d'a suya definizión

A definizión clasica d'a Preistoria tien problemas, no nomás ta os criterios de calendatas ta fixar o suyo prenzipio y o suyo final, sino tamién ta marcar as mugas internas d'os suyos periodos.

Os alazez d'a Preistoria

Seguntes a definizión clasica d'a Preistoria, ista prenzipia con l'aparizión de l'ombre. Sin d'embargo, no bi ha una calendata concreta ta marcar a suya aparizión, que ye consecuenzia d'una lenta eboluzión de l'ombre ta plegar ta o chenero homo dende un indeterminato miembro d'a familia d'os hominidae. As calendatas son bariables seguntes cada imbestigador, en funzión d'os criterios emplegatos, de carauter antropolochico u mesmo filosofico.

Se beiga tamién

• Arqueolochía.
• Eboluzión de l'ombre.
• Istoria.
• Paleoantropolochía.
• Preistoria (zenzia).