Anals d'a Corona d'Aragón

Portada d'una edición de 1610 d'os Anals de la Corona d'Aragón.

Os Anals d'a Corona d'Aragón (Anals de la Corona d'Aragón) ye o títol d'una obra d'o historiador aragonés Cheronimo Zurita, sobre a Historia d'Aragón y a Historia d'a Corona d'Aragón, publicata en 20 libros dende 1562 dica o 22 d'abril de 1580. Ye un treballo historico seriós y rigoroso, que li levó 30 anyadas d'a suya vida, y que abracan dende as primeras anyadas d'o condato d'Aragón en os Perineus dica o reinato d'o rei Ferrando II d'Aragón.

Cheronimo Zurita fació una obra basata en as suyas consultas en decumentos que se trobaban en os Archivos y no, como dica ixa inte se feba á sobén, en a mera recopilación de lechendas y falordias chunto con descripcions de tipo semi-mitolochico. Ye un historiador que contina asinas a linia d'a tradición historiografica que prencipió Tacito en o sieglo II t'a Historia d'o Imperio Román. Ta la suya recopilación d'informacions podió aprofeitar o feito d'estar secretaire d'o rei, fendo asinas quantos viaches á o reino de Francia, á o reino de Secilia, á o reino de Cerdenya u á o reino de Nápols y consultando asinas en ixos lugars decumentación orichinal d'intrés ta os feitos escaicitos que relataba, adibindo ixa información á la d'as suyas consultas en archivos d'a propia Corona d'Aragón, en aragoza, Barcelona y quantos atros lugars. Quantas vegatas, a mas, fa la transcipción completa d'ixos decumentos, premitiendo asinas a suya sobrevivencia dica hue y esdevenindo asinas una fuente historiografica de primer orden.

Como ye platero, a obra de Zurita se centra en a Historia d'Aragón, d'o suyo reino y d'a Corona d'Aragón, encara que prou que sí que ye tamién d'intrés t'a custions sobre o reino de Navarra, o reino de Castiella, o reino de Portugal, os territorios d'os ducatos y condatos d'Occitania u os territorios de l'actual Italia que feban parte en ixe inte d'a Corona d'Aragón. Os suyos creticos con posturas historiograficas centratas en a visión castellana u mesmo castellanizadora y centralista, como l'historiador castellán d'ixas envueltas Alonso de Santa Cruz, li reprochan que se centre en temas aragoneses y a suya exposición d'os feitos que, seguntes dicen, ye prou favorable á los intreses d'Aragón.

Enrastres externos

• Anales de la Corona de Aragón, edición dichital d'a Biblioteca Virtual de la Institución «Fernando el Católico». Descarga por capítols.
• Historia del rey Don Fernando el Católico. De las empresas, y ligas de Italia, edición dichital, que ye o zaguer tomo d'os Anales de la Corona de Aragón, en a Biblioteca Virtual de la Institución «Fernando el Católico».