Diferencia entre revisiones de «Cancro (constelación)»
replaced: Sur, → Sud, (2) |
|||
Linia 50: | Linia 50: | ||
: lo ibierno abría un mes d'un solo día.) |
: lo ibierno abría un mes d'un solo día.) |
||
== |
== Historia d'o nombre == |
||
O nombre en [[sanscrito]] d'ista |
O nombre en [[idioma sanscrito|sanscrito]] d'ista [[constelación]] estió ''Karka'' e ''Karkata''; en [[tamil]], ''Karkatan'', e en [[singalés]], ''Kathaca''. Os [[indians]] posteriors la conoixioron como ''Kulira'', d'o griego ''Κολουρος'' (Koluros), o vocable dato per o filosofo [[Proclo]]. |
||
Arato la clamó ''Καρκινος'' (Karkinos), nombre que continó con [[Iparco]] e [[Claudio |
Arato la clamó ''Καρκινος'' (Karkinos), nombre que continó con [[Iparco]] e [[Claudio Ptolomeu|Ptolomeu]]. A forma latinizata, ''Carcinus'', aparixió en as [[Tablas Alfonsinas]] de [[Toledo]]. [[Eratostenes]] estendilló lo nombre á ''Καρκινος, Ονοι, και Φατνη'' ([[Cangrillo]], Burros e Presepe). |
||
[[Imachen:Cancer2.jpg|left|220px|thumb| |
[[Imachen:Cancer2.jpg|left|220px|thumb|Representación meyeval de Cáncer]] |
||
O nombre de ''Litoreus'' (que |
O nombre de ''Litoreus'' (que habita la costa) ye de [[Marco Manilio|Manilio]] e d'[[Ovidio]]. Belaltros escritors clasicos en dicen ''Astacus'' e ''Cammarus''. ''Nepa'' aparix en o ''De Finibus'' de [[Cicerón]], e en as obras de [[Columela]], [[Plauto]] e [[Varrón]]. (Totas tienen o significato de "[[cangrillo]]", "[[pantingana]]" u "gricha", u "[[alacrán]]"). |
||
Seguntes [[Kircher]], en o Echipto d'os [[copto]]s yera ''Κλαρια'', a ''Bestia seu Statio Typhonis'', o Poder d'a |
Seguntes [[Kircher]], en o Echipto d'os [[copto]]s yera ''Κλαρια'', a ''Bestia seu Statio Typhonis'', o Poder d'a Escuridat. [[La Lande]] la relacionó con [[Anubis]], una d'as divinidatz echipcias que gosan d'asociar-se con [[Sirio]]. |
||
En o "[[Libro d'o Trasoro]]" |
En o "[[Libro d'o Trasoro]]" mencionan ''cancer'' en relación a las inundacions d'o río [[Nilo]]: |
||
{{ |
{{cita|de '''Cançer''' diez dias a la saljida de junyo, aquel flum comiença a crexer, e dura entro a la entrada de '''Leon'''. E cuando el sol es dentro de Leon, el ha asi grant fuerça, los tres dias auant la [[calenda]] de agosto entro a XJº a la entrada, que el ixe ultra el leyto de su curso aqua e alla tanto que el arosa toda la tierra; assi fa }} |
||
[[Categoría:Astronomía]] |
[[Categoría:Astronomía]] |
Versión d'o 19:28 17 mar 2010
Cánzer | |
Nombre en latín | Cancer |
Alcorzamiento | Cnc |
Simbolo | |
Chenitibo | Cancri |
Sinificato en aragonés | o candrexo |
Aszensión reuta | 9 h |
Declinazión | 20° |
Bistero ta latituz | entre -60° e +90° |
Millor bisibilidá en | marzo |
Aria total | 506 graus cuadratos |
Lumero d'estrelas con magnitú aparén < 3 | 0 |
Estrela más luminosa - Magnitú aparén | Al Tarf (β Cnc) 3.5 |
Plebia de meteoritos | |
Constelazions con que muga |
|
Cánzer u Cancer (o cangrillo) ye una de as constelazions d'o zodiaco, situata entre a constelazión de Cheminucos á l'Ueste e a de Leo á l'Este. Á lo Norte, se troba la constelazion de Lupo zerbal. Á lo Sud, a d'o Can menor e la d'Idra.
A constelazión tamién da o suyo nombre á lo Tropico de Cánzer.
Carauteristicas e ochetos
Ista constelazión ye chiqueta e sin estrelas guaire luminosas; α Cancri nomás que tiene una magnitú 4.2. Cánzer ye conoxita ta muitos afizionatos á l'astronomía como la constelazión an que se troba Praesepe (M44), o presepe u presepera, un carrazo estelar ubierto an bi ye a estrela η Cancri, que puede alufrar-se con uns prismaticos. O Presepe abraca más d'un grau cuadrato, alufrando-se á simple güello como una luz difusa. Dintro d'o Presepe, encara que dezaga d'él bien luen, bi ha un grupo de galacsias que pertenix á lo carrazo de Coma-Birgo, bisibles que con telescopios meyanos. D'altros ochetos d'o zielo profundo que se troban en Cánzer son M67, un carrazo estelar ubierto bien biello, conoxito dende tiempos antigos, e NGC 2775, una galacsia espiral de magnitú 11.3. En una nueit clara, pueden alufrar-sen á güello en a constelazión bellas 50 estrelas. A estrela zeta d'a constelazión ye una estrela triple.
Mitolochía
A constelazión retraye bagamén a fegura d'un cangrillo, o que, chunto con a constelazión d'Idra, podría dar orichen á lo mito de l'Idra de Lerna, un d'os Doze Treballos d'Eracles con que s'asozía.
Tamién se diz de Cánzer que estió lo puesto ta o Sol acadio d'o Sud, puede estar que per a suya posizión ta o solstizio d'ibierno en l'antiguidá. Dimpuesas s'asoziaría con o cuatreno mes, duzu, o paso de chunio á chulio en o calendario ozidental moderno, e se conoxería como la Puerta Norte d'o Sol.
Con tan pocas estrelas, estando istas tan poco luminosas, Cánzer yera á ormino bisto como un "Sino Escuro", descrito como negro e sin güellos. Dante en fa referenzia en o canto XXV d'o suyo Paradiso:
- Poscia tra esse un lume si schiarì
- sì che, se ’l Cancro avesse un tal cristallo,
- l’inverno avrebbe un mese d’un sol dì.
- (Dimpuesas una luz entre éls loziba
- que si Cánzer tenese tal cristal,
- lo ibierno abría un mes d'un solo día.)
Historia d'o nombre
O nombre en sanscrito d'ista constelación estió Karka e Karkata; en tamil, Karkatan, e en singalés, Kathaca. Os indians posteriors la conoixioron como Kulira, d'o griego Κολουρος (Koluros), o vocable dato per o filosofo Proclo.
Arato la clamó Καρκινος (Karkinos), nombre que continó con Iparco e Ptolomeu. A forma latinizata, Carcinus, aparixió en as Tablas Alfonsinas de Toledo. Eratostenes estendilló lo nombre á Καρκινος, Ονοι, και Φατνη (Cangrillo, Burros e Presepe).
O nombre de Litoreus (que habita la costa) ye de Manilio e d'Ovidio. Belaltros escritors clasicos en dicen Astacus e Cammarus. Nepa aparix en o De Finibus de Cicerón, e en as obras de Columela, Plauto e Varrón. (Totas tienen o significato de "cangrillo", "pantingana" u "gricha", u "alacrán").
Seguntes Kircher, en o Echipto d'os coptos yera Κλαρια, a Bestia seu Statio Typhonis, o Poder d'a Escuridat. La Lande la relacionó con Anubis, una d'as divinidatz echipcias que gosan d'asociar-se con Sirio.
En o "Libro d'o Trasoro" mencionan cancer en relación a las inundacions d'o río Nilo: