Diferencia entre revisiones de «Aragonés meridional»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Bot: Adding {{Grafía_87}}
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: asobén → a sobén
Linia 20: Linia 20:
*Esisten tamién casos, menos que os anteriors de sonorización de la oclusiva tras liquida.
*Esisten tamién casos, menos que os anteriors de sonorización de la oclusiva tras liquida.
*Se troban muito a sobén castellanismos foneticos: ''ocho'', ''noche'', ''ablar''.
*Se troban muito a sobén castellanismos foneticos: ''ocho'', ''noche'', ''ablar''.
*O fonema -x- se pierde asobén por a presión castellana y se torna -ch-, pero en bels lugars tot y que se pierde en cheneral, se mantién en o demostratibo ''ixe'', ''ixa'', ''ixo'', ''ixos'', ''ixas''.
*O fonema -x- se pierde a sobén por a presión castellana y se torna -ch-, pero en bels lugars tot y que se pierde en cheneral, se mantién en o demostratibo ''ixe'', ''ixa'', ''ixo'', ''ixos'', ''ixas''.
*Tamién se troban muito cosas en común con o castellán rustico, bulgarismos, etz: ''aiga'', ''faiga'', ''baiga'' (que contrasta con l'aragonés de bellas Bals Axials: ''aya'', ''faya'', ''vaya'', pero que s'ha agafato pa l'aragonés estandard).
*Tamién se troban muito cosas en común con o castellán rustico, bulgarismos, etz: ''aiga'', ''faiga'', ''baiga'' (que contrasta con l'aragonés de bellas Bals Axials: ''aya'', ''faya'', ''vaya'', pero que s'ha agafato pa l'aragonés estandard).
*Podemos trobar aragonesizazions por ipercorrezión: ''coniello'' en cuenta de ''conillo''.
*Podemos trobar aragonesizazions por ipercorrezión: ''coniello'' en cuenta de ''conillo''.
Linia 37: Linia 37:
{{Bariedaz meridionals de l'aragonés}}
{{Bariedaz meridionals de l'aragonés}}


[[Categoría:Dialeutos de l'aragonés|Semontanés]]
[[Categoría:Dialeutos de l'aragonés|Semontanes]]
[[Categoría:Literatura dialeutal en aragonés|Semontanés]]
[[Categoría:Literatura dialeutal en aragonés|Semontanes]]


[[eo:Semontana]]
[[eo:Semontana]]

Versión d'o 21:19 28 feb 2010

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Bariedaz aragonesas

O semontanés ye más que más l'aragonés de o Semontano Pirenaico, pero de feito ocupa terrenos de o Prepirineu y no ye diferén de lo que se charraba en os Monegros. No esiste una muga clara y neta ni con o chaqués ni con o sarrablés ni con o sobrarbés. Se puede considerar á o fobano como a forma de transizión entre l'aragonés meridional y o ribagorzano y á o chaqués de o cuadrilatero Lerés-Frauca-Samianigo-Larrés como a forma de Transizión dende o chaqués enta l'aragonés meridional y l'aragonés de a Tierra de Biescas.

Ye más igual entre todas as comarcas (no esiste o condizionán topografico de bals isolatas que permiten una eboluzión cada parzana/bal á o suyo aire). As innobazions u las trazas más chenerals s'estendillan con fazilidat por todas as comarcas semontanesas. Sin dembargo tamién ye lo más castellanizato, por a mesma razón.

En as zagueras decadas a erosion lingüistica ha feito que os zaguers elementos aragoneses alzatos en as añadas 50-60, s'aigan perdito en a suya más gran parte. Güei lo que se siente más que más ye como un castellán con l'articlo aragonés cheneral, o, os, a, as, a particla pronominoalberbial en/ne, a costruzion le'n, les ne, a preposición ta y o deminutibo –ed/-er eta.

Fonetica

  • Sonorizazión de as xordas interbocalicas latinas fueras de casos isolatos de conserbazión: forato, melico, parete, rete, que pueden trobar-sen mesmo que en o castellán de sustrato aragonés de Tergüel.
  • Esisten tamién casos, menos que os anteriors de sonorización de la oclusiva tras liquida.
  • Se troban muito a sobén castellanismos foneticos: ocho, noche, ablar.
  • O fonema -x- se pierde a sobén por a presión castellana y se torna -ch-, pero en bels lugars tot y que se pierde en cheneral, se mantién en o demostratibo ixe, ixa, ixo, ixos, ixas.
  • Tamién se troban muito cosas en común con o castellán rustico, bulgarismos, etz: aiga, faiga, baiga (que contrasta con l'aragonés de bellas Bals Axials: aya, faya, vaya, pero que s'ha agafato pa l'aragonés estandard).
  • Podemos trobar aragonesizazions por ipercorrezión: coniello en cuenta de conillo.

Morfolochía

  • A partícula pronominoalberbial "i" ye perdita, fueras de casos de fosilizazión.
  • O deminutibo -et suena como -ed u -er seguntes as zonas.

Bariedaz


Dialectos de l'aragonés
Aragonés occidental | Aragonés central (centro-occidental y centro-oriental) | Aragonés oriental | Aragonés meridional


Variedatz meridionals de l'aragonés
Ayerbense | Aragonés d'o Semontano de Balbastro incluindo o Navalés | Aragonés d'o Viello Sobrarbe