Diferencia entre revisiones de «Celtis australis»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
AraBot (descutir | contrebucions)
m Bot: Adding {{Grafía_87}}
Linia 1: Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Litonero}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Litonero}}
{{Taxobox image | image = [[Imachen:Illustration Celtis australis0.jpg|250px|Litonero]]|caption = <small> ''Litonero'' </small>}}
{{Taxobox image | image = [[Imachen:Illustration Celtis australis0.jpg|250px|Litonero]]|caption = <small> ''Litonero'' </small>}}

Versión d'o 10:56 22 feb 2010

Plantilla:Grafía 87

Litonero
Litonero
Litonero
Reino: Plantae
Subreino: Tracheobionta
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Subclase: Hamamelidae
Orden: Rosales
Familia: Cannabaceae
Chenero: Celtis
Especie: C. australis
Prunus persica
L.

O litonero u latonero (Celtis australis), ye una espezie botanica perteneixient á la familia d'as Cannabaceae. Ye orichinaria d'o sur d'Europa, ueste d'Asia y o norte d'Africa. O suyo emplego como árbol ornamental fa que se gose beyer en parques, chardins, plazas y carreras. Puet bibir entre 500 y 600 años y creix en toda mena de terrens.

Descripzión

Ye un árbol de fuella caduca que puet plegar á medir entre 20 y 25 metros d'altaria, de tronco dreito y crosta grisa y lisa, semellant á la d'o ficus u o fabo, sin d'estrías ni fendillas; tien una cocoroza redonda, densa y ampla. As fuellas, de 5 á 15 cm de largaria, son simples, alternas, pubeszents, obadas u lanzeoladas, y bel poquet asimetricas, con un dentau fino en o canto. Son aspras á o tacto y con tres niérbols muito marcaus en l'amberso, que tien color berda fosca. O reberso, de color más clara, tien pilosidaz en os niérbols.

As flors, ermafroditas u masculinas, son chicotas y de color berda amarillenca, y amaneixen, entre abril y mayo, solencas en as axilas d'as fuellas sobre largos pedunclos. O fruito, clamau litón u latón, ye comestible y de buen gusto; ye una drupa carnosa de bel zentimentro de diametro, con muito cascuello y poca polpa. Ye berda antis de madurar, y cuan maduran en agüerro, se torna cuasi negra por difuera y amariella por dintro.

Floreix entre marzo y abril.

Fuella de litonero y litón

Habitat

Ye prou estendiu en a rechión mediterrania y o sudueste d'Asia, serbindo á ormino como árbol ornamental en parques, chardins y carreras. Por a suya flesibilidat y durazión y o suyo poco peso, a tiera de litonero s'ha gosau emplegar como material ta fer bellas ferramientas como rasclos, palas d'abentar u forcas, y con as suyas radizes se fan pipas de fumar, y tamién ta quitar-ne un colorant amariello ta teñir a seda. As suyas brancas s'han emplegau como alimentazión ta o bestiar, y tamién se'n quitaba leña y carbón. Amás d'ixo, tien propiedaz medezinals como astrichent, lenitibo, antidiarreico y estomacal. Os suyos fruitos son dulzes y comestibles, y se'n puede fer mermeladas con els.

Denominazión popular

O nombre de l'árbol tien bariants como litonero, latonero, leitonero/laitonero (Biello Sobrarbe),lironer (chistabín) u aliconero (con bariants foneticas como llitoner,latoner, etz) y o fruito, litón, latón, lirón u alica. En cheso, se diz griñolera á l'árbol y griñuelo á o fruito.

Sinonimos

Referenzias

  1. Sinonimos en Tela botánica
Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre Celtis australis.
Biquiespecies
Biquiespecies
Se veiga a información de Biquiespecies sobre Celtis australis.