Diferencia entre revisiones de «Arma nucleyar»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Xqbot (descutir | contrebucions)
m robot Añadido: be:Ядзерная зброя; cambios triviales
- {{LinkFA|fr}}
Linia 95: Linia 95:


{{Destacato|ar}}
{{Destacato|ar}}
{{Destacato|fr}}
{{Destacato|la}}
{{Destacato|la}}
{{Destacato|sv}}
{{Destacato|sv}}

Versión d'o 23:19 10 feb 2010

Nube radioautiba dimpués d'a bomba atomica de Nagasaki (1945).

Un arma nucleyar ye un arma que chenera una gran cantidat d'enerchía á partir d'una reazión de fisión u de fusión nucleyar. Iste tipo d'armas tienen una gran capazidat destrutiba, e son as más potents que s'han emplegato nunca. Autualment, nomás un grupo relatibament reduzito de países reconoxe que tien armas nucleyars.

Se dibiden en dos tipos seguntes o suyo mecanismo d'autuazión:

As armas nucleyars adotan muitos formatos e pueden estar chitatas dende d'abions u por meyo de codetes e misils dende de sozmarins, portaabions, bases melitars, etz. As armas nucleyars s'emplegan como una estratechia de demostrazión de superioridat e como una menaza.

En tiempos de guerra nomás han estato emplegatas en dos ocasions: en Hiroshima (Chapón) o 6 d'agosto de 1945 e en Nagasaki (tamién en Chapón) tres días dimpués, mientras d'a Segunda Guerra Mundial. Os tipos de bomba emplegatos estioron una bomba d'uranio e una de plutonio (as dos yeran bombas A). Bellas 120.000 presones morioron á l'inte e o dople debito á los efeutos á meyo e largo plazo d'istas armas.

Dende allora han esclatato bellas 2.000 bombas nucleyars, muitas como prebatinas, por parti de siet estatos: os Estatos Unitos, a Unión Sobietica, Franzia, o Reino Unito, China, a India e Pakistán. Se sospeita que atros países tienen capazidat nucleyar, mantenindo-lo en secreto.

Bomba atomica Little Boy 2.

Tipos d'armas nucleyars

As armas nucleyars se pueden clasificar seguntes o tipo de reazión nucleyar que libera a enerchía d'o esclatito e/u seguntes o suyo diseño interno. De totas trazas, totas as armas nucleyars construyitas dica l'autualidat penden d'una reazión de fisión ta prenzipiar a liberazión d'enerchía. Por un regular, as armas nucleyars se clasifican en os siguients tipos:

Esquema d'a bomba atomica Little Boy 1.Aletas d'a coda en forma de caxa. 2.Conchunto d'a recambra d'o cañón d'azero. 3.Detonador. 4.Cordite (esplosibo propulsor sin de fumos combenzional). 5.Proyeutil d'uranio-235. Seis aniellos (26 kg) en un contenedor fino d'azero. 6.Dispositibo sensor d'a presión atmosferica e coleutor. 7.Rebestimiento contenedor d'a bomba. 8.Equipe de armato d'a bomba. 9."Bala" d'uranio-235 (carauteristicas tecnicas: 24 kg, 16 cm de longaria, 10 cm de diametro) 10. Zelindro d'o cañón (o debuxo no se corresponde con as proporzions: teneba 180 cm de largaria, con un diametro interno de 10 cm) 11."Diana" d'uranio-235 (carauteristicas tecnicas: 36 kg) con rezeutaclo (o refleutor de neutrons ye chusto á un canto) 12.Antena de l'altimetro Archie (4xAPS-13). 13.Fusibles (mesos t'armar a bomba chusto antis de chitar-la).

Bombas de fisión

As bombas de fisión otienen a suya enerchía de raso á trabiés d'o prozeso de fisión d'atomos pesatos, por un regular uranio u plutonio. Istos atomos tienen isotopos radioautibos e bels d'istos, como l'U-235 e o Pu-239, se pueden emplegar ta fabricar bombas atomicas.

O material radioautibo se mantiene deseparato en dos nuclios, cadagún con una masa inferior á la masa cretica. En l'inte d'o esclatito, as dos masas sozcreticas s'unen ta formar una masa supercretica por meyo d'un esplosibo combenzional.

Iste tipo d'arma nucleyar ye a más senzilla de fabricar e ye a que s'emplegó en a primera prebatina d'una bomba atomica (preba Trinity, procheuto Manhattan) e en as bombas chitatas sobre Hiroshima e Nagasaki á la fin d'a Segunda Guerra Mundial.

A enerchía liberata por iste tipo de bombas gosa estar de bellas dezenas de quilotons. Ista, ye limitata por a cantidat de material radioautibo que se puet acumular en as masas sozcreticas sin que se plegue ta la masa cretica. A mayor bomba de fisión nunca no chitata teneba una potenzia de 500kt.

Bels detalles teunicos

L'uranio natural se composa prenzipalment d'o isotopo 238, que no puet enzetar el mesmo una reazión nucleyar en cadena (pero puet absorber un neutrón e desintegrar-se en plutonio 239) por emisión e absorzión de neutrons, e una chicota parti (arredol d'o 0,7 %) d'uranio 235, muit radioautibo. Istos dos isotopos tienen una esferenzia de peso d'arredol de l'1 por ziento, lo que premite, con un prozeso d'enriquezimiento de l'uranio muit largo e costoso, a conzentrazión d'o isotopo 235. En una masa cretica d'UAE (uranio altament enriquezito), por termín meyo, un d'os dos u tres neutrons liberatos por a fisión d'un nuclio d'uranio 235 remata prebocando una nueba fisión, a mayoría d'os neutrons s'eslampan por a superfizie, e no bi ha esclatito. Ta que una bomba como a de Hiroshima esclate se nezesita un mecanismo que una de forma rapeda dos masas sozcreticas, simplament chitando una masa cuentra l'atra. En o caso d'Hiroshima a enerchía d'a bomba se liberó en una millonesima parti de segundo. En un tipo de bomba como a de Nagasaki bastaba con menos d'una masa cretica, debito á que o esclatito se produzió por implosión, en iste caso a masa se fa supercretica por o esclatito de cargas esplosibas esternas, por o que se reduxen os espazios por á on que pueden fuyir os neutrons sin de chenerar fisions. Ta poder fabricar un arma nucleyar se nezesita uranio enriquezito con más d'o 20 por ziento d'o isotopo 235; por debaxo d'o 20 por ziento a masa cretica ye muit gran ta poder fer un aparato efeutibo, d'atra mán una masa cretica d'uranio enriquezito á lo 93 por ziento, embolicato por un defleutor de neutrons de berilio de zinco zentimetros de gordaria sería de 22 quilogramos. Ta plegar á la masa cretica con uranio enriquezito á lo 20 por ziento cal tener alto u baxo 400 quilogramos.

Bombas de fisión aumentatas

En iste tipo de bombas se coloca una mica de deuterio e de tritio chunto con o material fisionable, en o nuclio d'a bomba. As altas temperaturas produzitas por a fisión fan prenziar a fusión d'istos dos isotopos de l'idrochén. A reazión de fusión produze muitos neutrons d'alta enerchía que azeleran o prozeso de fisión. D'ista traza una proporzión más gran de nuclios pesatos se pueden fisionar antis de que a fuerza d'a esplosión no desepare o material radioautibo.

Iste metodo puet gosar á doblar a potenzia d'una bomba de fisión (por exemplo, una bomba de 20kt puet pasar á estar de 40kt). Manimenos, aa contrebuzión d'a reazión de fusión á ista potenzia ye muit chicota (un 1%). As bombas de fisión aumentatas son o primer trango ta conseguir una berdadera bomba de fusión atomica.

Bombas de fisión-fusión

As bombas de fisión-fusión otinen a suya enerchía á partir d'a fusión d'isotopos pesatos d'o idrochén, como lo deuterio e o tritio, contenitos en forma de tritiuro, u deuteriuro de litio. Istos isotopos son inestables, e á más o tritio tamién ye radioautibo, por ixo s'emplegan combinatos con o litio, que, cuan absorbe neutrons, produto d'as reazions nucleyars, se torna tamién radioautibo, e remata contrebuyindo á lo esclatito d'a bomba.

A reazión de fusión ye enzetata por una reazión de fisión que á lo suyo arredol ye prenzipiata por un esplosibo combenzional. Por ixo se dizen bombas de fisión-fusión, porque no ye posible alcanzar as temperaturas nezesarias ta enzetar a reazión de fusión sin d'una reazión de fisión prebia.

Una bomba como ista, que otiene a mayor parti d'a suya enerchía d'una reazión de fusión, se diz una «bomba neta», porque dixa relatibament pocos repuis radioautibos.

Bombas de fisión-fusión-fisión

En iste caso, os neutrons produzitos por as dos primeras reazions produzen a fisión d'una capa esterna d'elementos pesatos.

Iste tipo de bomba, á on que gran parti d'a enerchía liberata probiene d'una reazión de fisión, s'ha clamato «bomba gran bruta», por a gran cantidat de repuis radioautibos que dixa. No s'ha de trafucar ista «bomba gran bruta» con a que aparixe más t'abaxo.

Autualment se parla d'as «bombas brutas», que no responden á lo conzeuto de bomba nucleyar. Son bombas combenzionals que contienen material radioautibo, que queda disperso dimpués d'o esclatito. Se puet dezir que mientres as bombas nucleyars son armas de destruzión masiba, que destruyen tanto as bidas umanas como as estruturas como edifizios, maquinas, instalazions, etz.; as bombas brutas son armas de desestruturazión masiba, porque pueden produzir pocos daños á lo prenzipio, pero pueden fer inabitable un puesto por muito tiempo.

Bombas de neutrons

As bombas de neutrons dixan eslampar gran cantidat de neutrons produzitos por una reazión de fusión. O gran poder de penetrazión d'os neutrons destruye cualsiquier forma de bida, encara que produze relatibament pocos daños á las estruturas.

Efeutos

A enerchía liberata en un esclatito nucleyar ye de cuatre tipos,

  • Esclatito (onda espansiba e onda termica), dica o 40-60% d'a enerchía total.
  • Radiazión termica, dica o 30-50% d'a enerchía total.
  • Radiazión ionizant, dica o 5% d'a enerchía total.
  • Radiazión residual, dica o 5-10% d'a enerchía total.

Os efeutos d'o esclatito e d'a radiazión termica se produzen de camín e son alleradors, asperando-se que causen o mayor numero de bitimas (85% d'os muertos atribuyitos á la bomba d'Hiroshima). Pero os efeutos d'a radiazión tamién son muit importants, e pueden manifestar-se mientres d'un periodo de tiempo muito más largo e afeutar tamién á la deszendenzia d'es presonas espuestas á istos.

Potenzias nucleyars

Autualment, son potenzias nucleyars declaratas os Estatos Unitos, Rusia, o Reino Unito, Franzia, a Republica Popular de China, India e Pakistán. Se creye que Israel tamién tien armas nucleyars, encara que no se'n ha puesto prebar, e refusa publicar si en poseye u no. Ista creyenzia encluye, á más, á la Republica de Surafrica, con a que Israel aberba desembolicato de conchunta la bomba atomica.

Rezientment, a Republica Democratica Popular de Coreya (bulgarment conoxita como Coreya d'o Norte) s'ha declarato nuebo miembro d'o Club Nucleyar, encara que no bi ha prebas fiables sobre iste feito. Tamién ye en o punto de gollata o programa nucleyar d'Irán, ya que as grans potenzias son eszeuticas sobre as promesas d'uso zebil d'ista fuent d'enerchía, debant d'o feito de que Irán poseye una d'as mayors reserbas petroliferas d'o mundo.

Istoria

En a Segunda Guerra Mundial, entre 1942 e 1944 un grupo d'azions de sabotache, ditas Batalla de l'augua pesata, feitas por o mobimiento de resistenzia noruego e os bombardeyos d'os aliatos destruyioron planta de produzión de Rjukan logrando a perduga de l'augua pesata produzita. Istas azions, con os nombres en clau "Freshman, "Grouse" e "Gunnerside", consiguioron aturar a produzión d'a planta á prenzipios de 1943 e aturar de feito a rechira nucleyar d'o Terzer Reich.

Á la fin d'a II Guerra Mundial, o president d'os Estatos Unitos, Harry Truman, prenió a dezisión de chitar dos bombas atomicas sobre Chapón, que yera o zaguer país que quedaba por reblar.

O 6 d'agosto de 1945 a ziudat d'Hiroshima quedó destruyita en o que estió lo primer bombardeyo atomico d'a istoria. O 9 d'agosto de 1945 se chita la segunda bomba atomica sobre a ziudat de Nagasaki. Chapón reblará sin de condizions. A siñatura de l'armistizio se produzió lo 2 de setiembre de 1945 en o baixiello Missouri.

Antiparti d'o lanzamiento d'istas dos bombas atomicas mientres d'a II Guerra Mundial, s'han reyalizato, dende l'año 1945 más de 2000 prebatinas nucleyars en más de 30 puestos. O primer esclatito nucleyar de preba d'a istoria, lo fazioron os Estatos Unitos á las 17:30h (ora local) d'o 16 de chulio de 1945 en o disierto d'Alamogordo en o estato de Nuebo Mexico (Estatos Unitos). O procheuto ta la fabricazión d'a bomba atomica, eba estato aprebato lo 18 de chunio de 1942 por o president nordamericán Franklin Delano Roosevelt con o nombre de Procheuto Manhattan.

Mientres d'a guerra freda o periglo d'un enfrentamiento nucleyar entre Estatos Unitos e a Unión Sobietica condizionaba as relazions internazionals. Cuan as relazions diplomatiques fuoron millorando se siñoron entre as dos superpotenzias dibersos alcuerdos ta reduzir a suya fuerza nucleyar.

Con a fin d'o rechimen sobietico a tensión se'n fuó t'atros eszenarios como Coreya d'o Norte, India e Pakistán u l'Orient Meyo.

Enrastres esternos

Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre as armas nucleyars.

Plantilla:Destacato Plantilla:Destacato Plantilla:Destacato Plantilla:Destacato