Diferencia entre revisiones de «Dominio (biolochía)»
mSin resumen de edición |
mSin resumen de edición |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
⚫ | |||
{{Reformular|Lascorz}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Dica fa |
Dica fa pocos años encara se claseficaban os [[ser bibo|sers bibos]] en [[reino (biolochía)|reinos]] sin garra atra clasificazión superior que no estase la de [[procariota]]s u [[eucariota]]s en pendendo d'a suya manca u posesión de [[nuclio zelular|nuclio]], respeutibament. Agora, os modernos estudeos d'o nibel [[molecula]]r (espezialment d'a estrutura de [[lipido]]s, [[proteína|proteínas]] e [[azeto nucleico|azetos nucleicos]]) han amostrato que, tamién á dintro d'as ''procariotas'' bi ha diferenzias prou grans como ta deseparar-ne dos grans agrupazions, que poderban estar consideraus tan diferents d'entre ellos como lo yeran d'antes as [[bacteria]]s e [[eucariota]]s. |
||
Autualment, |
Autualment, os dominios son os [[taxonomía|taxons]] més alters d'a claseficazión biolochica, e sin de dar-les importanzia á os significatos d'os suyos nombres, refleixan as diferenzias [[eboluzión|ebolutibas]] esenzials que bi han escaitas en os [[chenoma]]s d'os organismos mientres d'a istoria d'a bida en a [[Tierra]], dica l'autualidat. |
||
Este sistema, dito [[Sistema d'os Tres Dominos|d'os Tres Dominios]], estió diseñato per [[Carl Woese]] en l'año [[1990]] ta sostituir os antigos sistemas [[taxonomía|cladisticos]] d'os ''[[Sistema d'os Dos Dominios|Dos Dominios]]'' (o primer en esistir) e d'os ''[[Sistema d'os Seis Reinos|Seis Reinos]]'' (emplegato dica fa poquez años). |
|||
* |
*O [[Sistema d'os Dos Dominios]], estió lo primer en presentar-se, cuan os zentificos d'o [[sieglo XIX]] treballaban ta trobar nuebas clasificazions d'os sers bibos alazetadas en o sistema d'a [[nomenclatura binominal]] de [[Carl von Linné]]. En os suyos primers años claseficaba un "''dominio''" dito ''Mineralia'' (os [[mineral]]s) que se contraposaba con o "''dominio''" que deziban ''Biota'' u d'os sers bibos. Dimpués d'ixa claseficazión, cuan que os [[minerals]] se deseparoron, s'encluyoron os dominios ''Cytota'' (ta os sers bibos formatos per como minimo una [[zelula]], lo que significa tal e como consideramos güei) e ''Acytota'' ta os sers bibos sin de zelulas ([[birus]], [[birión|birions]], [[prión|prions]]...). Fuera d'as polemicas autuals sobre la pertenenzia d'ixas zagueras "''particlas''" á lo mundo d'os sers bibos, este sistema estió reformato per as escuelas "bi-doministas" de [[taxonomía|cladistica]], a mayoría [[Estatos Unitos|nortamericanas]], que encara güei se resisten á albandonar-lo, e as cuualas miran de fer-lo azeptable considerando dos unicos dominios autuals: [[procariota]] e [[eucariota]]. |
||
* |
*O [[Sistema d'os Seis Reinos]] ye una modificazión, feita en a [[decada de 1980]], de l'anterior sistema ''d'os Zinco Reinos'' de [[Robert Whittaker]] ([[1969]]), que no feba deseparazions d'os sers bibos més alteras que os '''[[Reino (biolochía)|reinos]]''', d'os cuals orichinalment en consideraba zinco: [[Planta]]s, [[Animal]]s, [[Fongo]]s, [[Protista]]s e [[Monera]]s, pero que dimpués se reclaseficoron os Moneras en ''[[Eubacteria]]'' e ''[[Archea|Archaeobacteria]]s''. |
||
Autualment, |
Autualment, o [[Sistema d'os Tres Dominios]] de [[Carl Woese]] redefine las agrupazions mayors d'os sers bibos como se beye en a figura, e define que només que os ''[[Eukarya]]'' tienen [[reino (Biolochía)|reino]]s (''[[Plantae]]'', ''[[Animalia]]'', ''[[Fungi]]'' e ''[[Protista]]'') mientres que lo [[taxonomía|taxón]] inmediatament inferior d'o dominio á dintro de ''[[Archaea]]'' e ''[[Eubacteria]]'' ye lo [[Filo (biolochía)|filo]]. |
||
=== |
===Diferents cuaternazions istoricas=== |
||
{| rules="all" style="border: 1px solid |
{| rules="all" style="border: 1px solid black"cellspacing="0" cellpadding="5" align="center" |
||
|----- |
|----- |
||
! [[Ernst Haeckel|Haeckel]] ([[1894]])<br />Tres reinos |
! [[Ernst Haeckel|Haeckel]] ([[1894]])<br />Tres reinos |
||
Linia 23: | Linia 22: | ||
! [[Carl Woese|Woese]] ([[1977]])<br />Seis reinos |
! [[Carl Woese|Woese]] ([[1977]])<br />Seis reinos |
||
! colspan="2"| [[Carl Woese|Woese]] ([[1990]])<br />Tres dominios |
! colspan="2"| [[Carl Woese|Woese]] ([[1990]])<br />Tres dominios |
||
! colspan="2"| [[Thomas Cavalier-Smith|Cavalier-Smith]] ([[1998]])<br />Dos imperios<br /> |
! colspan="2"| [[Thomas Cavalier-Smith|Cavalier-Smith]] ([[1998]])<br />Dos imperios<br />e seis reinos |
||
|----- |
|----- |
||
| bgcolor="pink" | '''[[Animal]]''' |
| bgcolor="pink" | '''[[Animal]]''' |
Versión d'o 01:44 13 avi 2009
En biolochía, dominios (también ditos superreinos u imperios) son cadaguna d'as tres prenzipals cuaternazions d'os sers bibos: Eubacteria (u Bacteria), Archaea e Eukarya.
Dica fa pocos años encara se claseficaban os sers bibos en reinos sin garra atra clasificazión superior que no estase la de procariotas u eucariotas en pendendo d'a suya manca u posesión de nuclio, respeutibament. Agora, os modernos estudeos d'o nibel molecular (espezialment d'a estrutura de lipidos, proteínas e azetos nucleicos) han amostrato que, tamién á dintro d'as procariotas bi ha diferenzias prou grans como ta deseparar-ne dos grans agrupazions, que poderban estar consideraus tan diferents d'entre ellos como lo yeran d'antes as bacterias e eucariotas.
Autualment, os dominios son os taxons més alters d'a claseficazión biolochica, e sin de dar-les importanzia á os significatos d'os suyos nombres, refleixan as diferenzias ebolutibas esenzials que bi han escaitas en os chenomas d'os organismos mientres d'a istoria d'a bida en a Tierra, dica l'autualidat.
Este sistema, dito d'os Tres Dominios, estió diseñato per Carl Woese en l'año 1990 ta sostituir os antigos sistemas cladisticos d'os Dos Dominios (o primer en esistir) e d'os Seis Reinos (emplegato dica fa poquez años).
- O Sistema d'os Dos Dominios, estió lo primer en presentar-se, cuan os zentificos d'o sieglo XIX treballaban ta trobar nuebas clasificazions d'os sers bibos alazetadas en o sistema d'a nomenclatura binominal de Carl von Linné. En os suyos primers años claseficaba un "dominio" dito Mineralia (os minerals) que se contraposaba con o "dominio" que deziban Biota u d'os sers bibos. Dimpués d'ixa claseficazión, cuan que os minerals se deseparoron, s'encluyoron os dominios Cytota (ta os sers bibos formatos per como minimo una zelula, lo que significa tal e como consideramos güei) e Acytota ta os sers bibos sin de zelulas (birus, birions, prions...). Fuera d'as polemicas autuals sobre la pertenenzia d'ixas zagueras "particlas" á lo mundo d'os sers bibos, este sistema estió reformato per as escuelas "bi-doministas" de cladistica, a mayoría nortamericanas, que encara güei se resisten á albandonar-lo, e as cuualas miran de fer-lo azeptable considerando dos unicos dominios autuals: procariota e eucariota.
- O Sistema d'os Seis Reinos ye una modificazión, feita en a decada de 1980, de l'anterior sistema d'os Zinco Reinos de Robert Whittaker (1969), que no feba deseparazions d'os sers bibos més alteras que os reinos, d'os cuals orichinalment en consideraba zinco: Plantas, Animals, Fongos, Protistas e Moneras, pero que dimpués se reclaseficoron os Moneras en Eubacteria e Archaeobacterias.
Autualment, o Sistema d'os Tres Dominios de Carl Woese redefine las agrupazions mayors d'os sers bibos como se beye en a figura, e define que només que os Eukarya tienen reinos (Plantae, Animalia, Fungi e Protista) mientres que lo taxón inmediatament inferior d'o dominio á dintro de Archaea e Eubacteria ye lo filo.
Diferents cuaternazions istoricas
Haeckel (1894) Tres reinos |
Whittaker (1969) Zinco reinos |
Woese (1977) Seis reinos |
Woese (1990) Tres dominios |
Cavalier-Smith (1998) Dos imperios e seis reinos | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Animal | Animal | Animal | Eucariota | Eucariota | Animal | |
Planta | Fongo | Fongo | Fongo | |||
Planta | Planta | Planta | ||||
Protista | Protista | Cromista | ||||
Protozou | Protozou | |||||
Monera | Arqueobacteria | Procariota | Arqueobacteria | Procariota | Bacteria | |
Eubacteria | Eubacteria |